«Слушна зрабілі». Як айцішнікі пераехалі за мяжу з пажылымі мамамі. + Алгарытм
Сабралі гісторыі айцішнікаў, якія рэлакаваліся з бацькамі-пенсіянерамі ў Польшчу і Грузію.
Дадалі рэкамендацыі ад юрысткі Алены Пранічнікавай — з Польшчай ёсць нюансы.
Сабралі гісторыі айцішнікаў, якія рэлакаваліся з бацькамі-пенсіянерамі ў Польшчу і Грузію.
Дадалі рэкамендацыі ад юрысткі Алены Пранічнікавай — з Польшчай ёсць нюансы.
Змест
Польшча
«Мама вучыць польскую мову і кажа: слушна зрабілі, што пераехалі»
— Яшчэ ў жніўні 2020, калі ў Беларусі адключылі інтэрнэт, мне стала відавочна, што трэба пачынаць сур’ёзна шукаць варыянты для рэлакацыі. Я стаў вывучаць пытанне — і вынікі не радавалі: пераезд патрабаваў часу — ад года, змены працы, а калі разглядаць Штаты, то плюс яшчэ пары гадоў працы ў Беларусі да атрымання візы L1. Дадайце да квэста ўзрост 45+, жонку, дваіх дзяцей… Задача выглядала не самай лёгкай. А галоўнае, незразумела было, Што рабіць з мамай — пакідаць яе адну з кучай старэчых болек катэгарычна не хацелася.
Таму я набраўся нахабства і ў 2021 годзе напісаў ліст польскаму консулу з просьбай выдаць PBH на ўсіх пяцярых. Прыклаў сканы дакументаў, распісаў у тэксце, што «няма з кім пакінуць маму». Консул адказаў адным сказам — у ім быў час і адрас для падачы дакументаў на нас пяцярых. Праз месяц у нашых пашпартах ужо была віза.
Засталося адключыць ужо непатрэбныя сэрвісы, дэактываваць сімкі, перавесці маміну пенсію з Беларусбанка ў Priorbank, раздаць маёмасць сваякам, аформіць дакументы на выезд (тады ж не выпускалі «ў сувязі з кавідам»), сесці ў аўтамабіль. Каб мама не перадумала ў апошні момант, дзеці ўзялі над ёй «шэфства» і не давалі ўсумніцца ў слушнасці авантуры. Вось так мы сталі заваёўнікамі Дзікага Захаду, нечакана для сябе.
Тое, што было далей, ужо нецікава: пошук жытла, афармленне на працу, збор тоны дакументаў, падача на ДНЖ… — усё як звычайна.
Асобных праблем з легалізацыяй мамы не ўзнікла: я падаўся на ДНЖ па працы (Blue Card), а маму — дэпендэнтам. Яе дакументы нічым не адрозніваліся ад дакументаў жонкі і дзяцей — проста яшчэ адзін стос. ДНЖ далі без праблем.
З пошукам жытла быў стандартны квэст: прыйшлося пабегаць, так як «кавалерку» на пяцярых не ўзяць, патрэбная мінімум трохпакаёўка — і пажадана не 50 м². У выніку знайшлі кватэру сярэдняй патрушчанасці, што добра — дзецям да школы ўсяго два прыпынкі.
Цяпер мама жыве з намі ў Польшчы, атрымлівае ў аптэцы бясплатныя лекі па рэцэпце, бясплатна ездзіць на трамваі і наведвае сямейнага доктара. Замест тэлевізара ў яе цяпер планшэт, мама памаленьку вучыць польскую мову метадам наведвання крам, разам з намі святкуе польскія святы.
Пенсію мама дагэтуль атрымлівае на карту Priorbank. Можна было б аформіць, каб гэтыя выплаты рабіла Польшча, але мы не сталі гэтага рабіць — сума тая ж, якая розніца, як яе выплачваюць. Дый пенсія — два разы ў краму схадзіць.
Гэтай вясной набыло моц Пагадненне аб сацыяльным забеспячэнні паміж Польшчай і Беларуссю. Яно было ўкладзенае яшчэ ў лютым 2019 года, і вось нядаўна ратыфікацыйны махавік нарэшце пракруціўся.
Можна прапрацаваць усё жыццё ў Беларусі, пераехаць у Польшчу, падаць там заяву на пенсію — і атрымліваць яе ў новай краіне (а можна і наадварот). Пенсія налічваецца ў памеры і па заканадаўстве краіны-аператара, то-бок у нашым выпадку — Беларусі. За падрабязнасцямі — сюды.
Адзінае, пра што мама сумуе— гэта пра дачу. Замест вырошчвання руж на шасці сотках ёй даводзіцца абмяжоўвацца кветкамі ў вазонах на вокнах. Успомніла маладосць — і дапамагла суседцы ўскапаць клумбу перад фасадам, потым яны спрабавалі размаўляць знакамі і на беларускай трасянцы.
А наогул мама кажа: «Слушна зрабілі, што пераехалі».
Юрыстка пра тое, як забраць у Польшчу бацькоў
Разабралі з юрысткай Аленай Пранічнікавай, як перавезці ў Польшчу пажылога бацьку або маму.
Алена пацвярджае: цяпер усё яшчэ няможна запрасіць бацькоў у Польшчу без карты сталага побыту/пашпарта — то-бок зрабіць візу D легальна не атрымаецца. (Не разглядаем варыянта з «купляй» такіх віз праз «пасярэднікаў», тым больш што Польшча, відаць, сур’ёзна заклапацілася пра візавыя махінацыі.)
— Адзіны варыянт для іх, калі не выходзіць дастукацца да консула, — атрымаць які-небудзь шэнген і па прыездзе ў Польшчу падаць дакументы на ДНЖ, пакуль віза дзейнічае.
Падстава для ДНЖ: «вучоба», «уз’яднанне сям'і», «іншыя абставіны»
Уладкавацца на працу па турыстычнай візе няможна — гэта забаронена законам. Такім чынам, падацца на ДНЖ «па працаўладкаванні» — таксама няможна, вам адмовяць у разглядзе справы.
Застаецца:
- альбо падацца на ДНЖ «па вучобе» (вучыцца можна альбо ў ВНУ, альбо ў паліцэяльнай школе, альбо на моўных курсах — але тут таксама ёсць свае нюансы, як выбраць);
- альбо па «ўз’яднання сям'і» ці «іншых абставінах» (уласна, вучоба таксама «іншыя абставіны»).
У чым розніца?
Уз’яднанне з сям’ёй рэгулюецца арт. 160 закона «Аб іншаземцах». Каб яго ўжыць, неабходна, каб выконвалася дзве ўмовы адначасова:
- пажылыя бацькі праз стан здароўя маюць патрэбу ў дапамозе сваіх сямейнікаў — то-бок у іх мусяць быць медыцынскія дакументы: эпікрызы, выпіскі з медкарты, — гэта дакументы пацверджання (яны могуць быць беларускімі, пацверджаныя прысяжным перакладам);
- фінансава яны залежаць ад свайго дарослага дзіцяці.
Што важна: Бацькі, легалізаваныя ў Польшчы па «ўз’яднання сям'і», атрымліваюць права на працу, могуць вучыцца ў ВНУ (калі, вядома, хочуць гэтага), адкрываць ІП і гэтак далей.
«Іншыя абставіны» прыдуманыя для тых выпадкаў, калі нішто іншае не пасуе. Тут трэба растлумачыць (і пацвердзіць дакументальна), чаму бацькі маюць жыць тут, у Польшчы, са сваім дзіцем.
Дарэчы: такое рэдка бывае, але законам не забаронена ўладальніку візы, а не ДНЖ выклікаць да сябе мужа або бацькоў па «Inne okoliczności».
У астатнім жа ўсе дазволы на жыхарства аднолькавыя: яны даюць чалавеку права знаходзіцца ў Польшчы на тэрмін ад 3 месяцаў да 3 гадоў (але, як правіла, карты бацькоў прывязаныя па тэрмінах да карты дарослага дзіцяці).
Неабходныя дакументы
Мой добры знаёмы Яўген Лоташ у 2018 годзе перавёз ва Уроцлаў маму і падзяліўся падрабязнасцямі. Яго артыкул шырока «разышоўся» — многія пасля выкарыстоўвалі яго як інструкцыю.
Апісаная ў ім схема якраз «нашая»: мама прыехала ў Польшчу па турыстычнай візе — і засталася.
У артыкуле Язген пералічыў неабходныя дакументы для ўжонда, спіс актуальны дагэтуль:
- Даведка аб налічванай пенсіі: арыгінал + копія + арыгінал прысяжнага перакладу + копія перакладу;
- Копіі пашпартоў бацькоў, уключаючы копіі ўсіх старонак з адзнакамі (а не толькі старонкі з візай і штампамі аб перасячэнні межаў шэнгенскай зоны);
- Дамова рэнты (арыгінал + копія);
- Даведка пра вашыя даходы (zaświadczenie o zarobkach) з працы — арыгінал;
- Даведка аб выплаце страхавых узносаў ZUS з вашага заробку — арыгінал;
- Форма ZUS P ZCNA — арыгінал;
- Ваша дазвол на часовае знаходжанне (арыгінал + копія);
- Ваш працоўны кантракт (арыгінал + копія);
- Вашае пасведчанне аб нараджэнні, альбо арыгінал польскай выпіскі з загса, альбо замежнае пасведчанне аб нараджэнні (рускі арыгінал + копія арыгінала + арыгінал прысяжнага перакладу + копія перакладу);
- Доказ права бацькоў на займанае жытло — дамова арэнды і да т. п. (арыгінал + копія);
- Пасведчанне аб замельдаванні — прапісцы бацькоў (не абавязкова, але на ўсялякі выпадак — арыгінал);
- Даведка аб выдачы нумара PESEL бацькам (арыгінал + копія);
- Даверанасць на вас / pełnomocnictwo (арыгінал);
- 4 фатаграфіі 35×45 мм;
- Квіток аб аплаце ўнёску ў касе (плаціць варта перад падачай дакументаў);
- Дадаткова — вашая заява аб падтрымцы бацькоў у вольнай форме, пажадана натарыяльна завераная (арыгінал). Яна не патрабуецца, але і не зашкодзіць.
Важны нюанс: прысяжныя пераклады рабіце ў Польшчы, а не ў Беларусі — не варта на гэтым эканоміць.
Нюансы: дамова рэнты, пражыванне, ZUS
Дамова рэнты
Паводле польскіх законаў, у кожнага заяўніка на ДНЖ мае быць даход мінімум у 600 злотых нета — толькі ў такім выпадку ён можа разлічваць на станоўчае рашэнне. Пенсіі Яўгенавай мамы «хапала». І тым не менш спецыяліст з ужонда параіў Яўгену ўкласці з мамай дамову рэнты.
Такая дамова ўкладаецца паміж пажылым бацькам і яго дзіцем. На добры лад яна пажыццёвай, хоць можа быць і кароткатэрміновай — на некалькі гадоў.
Варта ўлічыць, што пасля рэгістрацыі дамовы рэнты ў падатковых органах бацькі абавязаныя выплаціць падатак са свайго ўтрымання — адразу ўсю суму за ўвесь перыяд авансам.
Пражыванне
Бацькі могуць жыць як разам са сваім дарослым дзіцем (і яго сям’ёй), так і асобна — тады сын або дачка здымае і аплачвае ім кватэру.
Многія пры першай падачы на ДНЖ імкнуцца зрабіць так, каб бацькі пражывалі з імі — бо гэта таксама з’яўляецца доказам таго, што бацькі маюць патрэбу ў доглядзе / не могуць цалкам абслугоўваць сябе самі.
Варта патурбавацца, каб арэндадаўца ведаў пра тое, што бацька будзе пражываць у кватэры разам з вамі, — імя таты або мамы трэба ўнесці ў тэкст дамовы як таго, хто пражывае ў кватэры. Гэта важна!
Калі дзіця само ўласнік жытла, яно можа прапісаць у сябе бацькоў — і напісаць заяву аб тым, што дазваляе бацькам жыць у яго бязвыплатна. Далей ён піша заяву ў вольнай форме аб тым, што абавязваецца ўтрымліваць сваіх бацькоў і прыкладвае дамову рэнты, а таксама ўласныя дакументы — на якой падставе ён сам знаходзіцца ў Польшчы.
ZUS
Калі дзіця працуе і само аплачвае ўзносы ў ZUS, яно можа самастойна або праз бухгалтара падаць дакументы, каб яго бацькоў падключылі да яго страхоўкі.
Але калі яно і само падключанае да ZUS свайго сямейніка, то падключыць маму ці тату яно ўжо не можа.
Тады бацькам трэба альбо загадзя, то-бок яшчэ ў перыяд афармлення візы, аформіць страхоўку на год, альбо ўжо ў Польшчы зрабіць прыватную страхоўку.
Ці адрозніваецца працэдура «легалізацыі» бацькоў у выпадках, калі ў дзіцяці Blue Card vs любы іншы тып ДНЖ?
Значэнне мае іншае — што могуць паказаць бацькі: калі ёсць медыцынскія дакументы, якія можна паказаць, і фінансава яны не пацягнуць жыцця ў Польшчы — напрыклад, пенсія маленькая ці ўвогуле няма, — то можна зрабіць уз’яднанне з сям’ёй. Ва ўсіх астатніх выпадках застаецца легалізацыя па «іншых абставінах».
Для сына або дачкі, якія выклікаюць да сябе маму або тату мае значэнне, колькі ён/яна зарабляе. Формула такая: на кожнага сямейніка, уключаючы самога гэтага чалавека, мае прыходзіцца па 600 злотых. То-бок 600 на сябе, 600 — на жонку/мужа, па 600 на кожнае дзіця, і 600 — на маці/бацьку.
У выпадку з «гуманітарным» ДНЖ усё можа быць цікавейшым: ён не прадугледжвае даходу як такога. І вось тут можа ўзнікнуць праблема, калі ў чалавека няма пацвярджальнага даходу ў Польшчы. Як выйсці са становішча: магчыма, даход ёсць у саміх бацькоў — іх пенсія. Тады яны маюць паказаць, якім чынам той могуць гэтыя грошы атрымаць у Польшчы на польскі рахунак.
У сеціве можна знайсці рэкамендацыі па ўладкаванні бацькоў «на працу» — нянямі, гувернанткамі, памочніцамі па гаспадарцы ды іншае. Ці гэта працоўная схема, ці занадта складаная?
Працоўная, хоць і складаная. Яна патрабуе вялікіх намаганняў, бо трэба рабіць дазвол на працу бацькам. Раней такім чынам дзейнічалі, атрымаўшы працоўную візу. Цяпер жа варыянтаў, акрамя як атрымаць гуманітарную або турыстычную візу, у беларусаў няма.
Ну і схема па «ўз’яднанні з сям’ёй» і з пераездам па «іншых абставінах» лепшая перш за ўсё таму, што яна — не фіктыўная. І нават варыянт з вучобай у паліцэяльнай школе або на моўных курсах лепшы, так як у гэтым выпадку ДНЖ можна зрабіць па турыстычнай візе (хоць так, працаваць будзе няможна).
Ці чулі пра выпадкі адмовы ў ДНЖ бацькам па пералічаных вамі схемах? Як часта такое адбываецца?
Не, даўно ўжо не чула пра адмовы. Часцей чую пра праблемы з тэрмінамі выдачы — бацькі могуць пражыць у Польшчы да 1,5 года, пакуль атрымаюць свой першы ДНЖ.
Грузія
«Мясцовыя людзі маме падабаюцца. А яшчэ ёй даспадобы клімат»
У Беларусі мы з бацькамі жылі праз дарогу — я хадзіла да іх ледзь не штодня. Неяк мы абедалі разам, і я падзялілася, што нашая кампанія пачала рэлакацыю супрацоўнікаў — і хтосьці нават забірае бацькоў.
Тата сказаў: «Спадзяюся, нам гэта не спатрэбіцца». Мама прамаўчала. Але выявілася, яна зусім не супраць куды-небудзь з’ехаць. Яна стала паціху падштурхоўваць мяне да рашэння пераехаць — казала, што варта вывучыць варыянты, і нават сама стала гугліць, а як жывецца ў Балгарыі, у Грузіі, ва Узбекістане…
Мы выляталі ў Грузію на пачатку чэрвеня ўтрох — я, мама і дзіця. Тату пакінулі на гаспадарцы — сачыць за дзвюма кватэрамі.
Кампанія выдала рэлакацыйны бонус, які распаўсюджваўся ў тым ліку на маё дзіця. Мама пераязджала на «свае». Да пенсіі ёй заставалася 3-4 месяцы, але стажу для яе налічэння хапала, таму яна звольнілася, не раздумваючы.
Пры канцы жніўня мама вярнулася ў Беларусь — аформіць пенсію і заадно забраць тату. Нейкі час мы жылі ўчатырох. Але перад новым годам бацька вярнуўся ў Беларусь — «там усё ж дом». Цяпер то ён да нас прылятае на час, то мама — да яго. Жывуць на 2 краіны.
Знайсці кватэру ў Батумі на ўсіх нас было нескладана. Спачатку мы знялі гасцявы домік, а потым — трохпакаёвую кватэру за 500 долараў. Цяпер памянялі яе на іншую (не на сваё жаданне: проста гаспадар вырашыў выставіць яе на продаж) — рамонт горшы, чым у папярэдняй, затое нашае новае жытло ў 100 метрах ад школы, куды ходзіць маё дзіця. Плюс памерамі кватэра большая — і пры гэтым таннейшая на 50 долараў.
Калі мама жыве разам з табой, гэта і спрашчае тваё жыццё, і ўскладняе адначасова. Я магу пайсці да сяброў і завіснуць у іх хоць на пару дзён — і будзе, на каго пакінуць дзіця. Гэта плюс. А мінус — мама, вядома ж, выкажа сваю незадаволенасць такімі паводзінамі дачкі.
І тым не менш добра, што мама з намі — яна ўзяла на сябе гаспадарчыя клопаты: ходзіць па крамах, гатуе на ўсіх. Мая ж задача — зарабляць грошы. Праблем з камунікацыяй у мамы няма, тут вельмі рэдка можна сустрэць чалавека, які не знае рускай. Але калі такое і здараецца, то яна тлумачыцца з імі на пальцах. Мясцовыя людзі ёй таксама вельмі падабаюцца.
А яшчэ маме даспадобы клімат, адсутнасць перападаў ціску. У Беларусі ў яе адразу ногі ацякаюць і галава баліць. А тут яна адчувае сябе добра.
З мясцовай медыцынай маме сутыкацца не даводзілася. Некалькі дзён таму яна паляцела ў Мінск на 2 месяцы — і цяпер актыўна, як усе пенсіянеры, ходзіць па дактарах, праводзіць поўны чэк-ап. У яе такая пазіцыя: «не трэба марнаваць на мяне грошы — я ў Беларусь злётаю і там падлячуся».
Пенсію мама атрымлівае на беларускую картку. Раней, калі курс долара быў лепшым, я пераводзіла грошы з гэтай карты на сваю валютную. А цяпер робім так: я знаходжу ў тэлеграм-чатах беларусаў, якім патрэбныя беларускія грошы, сустракаемся — і я пераводжу неабходную суму з мамінай карткі на іх карты, а яны аддаюць мне ў лары па курсе Google.
Змяніць Грузію на нейкую яшчэ краіну — я думала пра гэта, але для гэтага трэба змяніць праект у нашай жа кампаніі, а я не хачу. Дый Грузія — не самая горшая краіна для жыцця, хоць і не ідэал.
«Мама ў мяне „баявая“ — асвоілася хутка, яе нават клікалі замуж»
У лістападзе 2021 года мне давялося пабываць у засценках КДБ — выклікалі ў сувязі з каментарамі. У красавіку 2022 я пераехаў у Грузію. Мая мама таксама хацела з’ехаць з Беларусі ўслед за мной, але перавезці яе атрымалася толькі ў студзені гэтага года. А з ёй— і малодшага брата.
Мама ў мяне хоць і ў гадах, але «баявая» — асвоілася даволі хутка, абрасла знаёмствамі, і цяпер знае нават больш мясцовых, ніж я. Яе нават клікалі замуж (яна ўжо даўно свабодная жанчына).
Цяпер мама жыве з братам, я — асобна ад іх. Але з новага года ў мяне скончыцца дамова арэнды жытла, і магчыма, тады мы паселімся ўсе разам. Мой малодшы брат у Беларусі быў сістэмным адміністратарам, цяпер асвойвае devOps-кірунак, а я PHP/Magento-распрацоўшчык. Цяпер у пошуку новай працы.
dev.by, як і іншым сумленным медыя, сёння вельмі складана: рэдакцыя працуе па-за межамі краіны, а нашыя рэкламныя даходы скараціліся ў некалькі разоў. Але мы даем рады — з вашай дапамогай. Гэта вы дзеліцеся з намі інфанагодамі, думкамі, досведам, часам, увагай і данатамі.
І яшчэ крыптой, тут кашалькі.
Дзякуй, што прачыталі гэтае паведамленне.
Айтишница уехала — известили о повышенной коммуналке в квартире родителей. Как так
Айтишница уехала — известили о повышенной коммуналке в квартире родителей. Как так
Рэлацыраваліся? Цяпер вы можаце каментаваць без верыфікацыі акаўнта.
Молодцы, что ещё сказать.
google: видео "а что, так можно было что-ли"
Спасибо! Полезная информация
Ждём указ о компенсации пенсии (даже будущей) задним числом для переехавших пенсионеров? А то под плинтусом у ратоботов уже паника, рычаг давления отбирают.
Схемы то нормальные, действуйте люди. Забирайте родителей.
Остальные молодцы продали маму за ломанный злотый.