«Падмурак». Студэнты трох тэхнічных ВНУ ацанілі, як іх вучаць

Мінусы

Мала практыкаў з ІТ-індустрыі сярод выкладчыкаў

Досвед многіх выкладчыкаў студэнты лічаць неактуальным, а іх падыходы састарэлымі. У залежнасці ад ВНУ, факультэта і спецыяльнасці фідбэк па гэтай тэме можа адрознівацца.

— Практыкаў сярод выкладчыкаў — дзесьці 50:50, ёсць такія, якія акрамя ВНУ працуюць у кампаніях і могуць прывесці ў прыклад рэальныя кейсы на лекцыях. Але ёсць і выкладчыкі з методыкамі мінулага стагоддзя — адарваныя ад рэальнасці або проста гультаяватыя, — Генадзь, 1 курс БДУІР (ФКСІС, «Праграмная інжынерыя»).

— Пара выкладчыкаў працавала ў ІТ-кампаніях — але гэта рэальна 1-2 чалавекі. А так лекцыі ў асноўным вялі людзі старой фармацыі, якія ў ВНУ ўжо 15+ гадоў працуюць. На лабараторных былі маладыя спецыялісты, магістранты — але яны ўсяго толькі прымалі абарону лаб. […] Прадметы з ухілам у распрацоўку ў нас выкладаліся дрэнна: лекцыі — з кодам на дошцы, семінары — на якіх разбіралі код, надрукаваны ў Word. Лабы наогул без тлумачэнняў — па метадычцы. Многія хацелі здаць хоць бы на 4 з 10, а для гэтага было дастаткова мінімальна нешта расказаць з тэорыі. Ну або каб лаба працавала,  — расказвае Іна, выпускніца БДУІР (ІЭФ, «Электронны маркетынг»). — А вось маркетынг, наадварот, выкладаўся добра, было шмат класных выкладчыкаў, якія імкнуліся паказаць нешта новае, а не проста вялі заняткі па кніжцы. Я вельмі шмат вынесла з гэтых лекцый і семінараў, і ні разу не пашкадавала, што выбрала гэтую спецыяльнасць. 

Юрый, выпускнік БДУІР (ФІТУ, «Аўтаматызаваныя сістэмы апрацоўкі інфармацыі»), заўважыў «занадта шмат выкладчыкаў і прадметаў, якія затрымаліся ў 90-х».

У МЗС БНТУ падобная карціна, калі верыць студэнту-завочніку Яну («Праграмнае забеспячэнне інфармацыйных тэхналогій»):

— З усіх нашых выкладчыкаў рэальна шарыць у ІТ, знае матчастку не 20-цігадовай даўнасці і можа даць парады, — адзін чалавек. Астатнія, у найлепшым выпадку, затрымаліся ў нулявых. Ёсць кадры, якія прыходзяць на пару толькі рот халадзіць.

Інжынер па аўтаматызацыі Пётра скончыў БДТУ ў 2022 годзе:

— Універсітэт сам па сабе быў не дрэнны, выкладчыкі моцныя — каля 70%. Але астатнія 30%… У БДТУ ўсе карпусы злучаныя ў адзін будынак пераходамі на другім паверсе; каб трапіць у аддаленыя куткі, трэба пабегаць. Дык вось аднаму нашаму выкладчыку было фізічна складана падымацца на пяты паверх у далёкі корпус — ён увесь час спазняўся на 10 хвілін. Але гэта добра, горш іншае — усё, што ён нам выкладаў, састарэла. Ён 30 гадоў таму вучыў так і працягвае, хоць гэтыя метады ўжо не працуюць. Прычым яму даказвалі гэта выкладчыкі з вялікім досведам работы, але дарэмна. 

…і матывацыі

— У выкладчыкаў часта не было ахвоты выкладаць — толькі жаданне адбыць час. Былі выпадкі, калі лектар уключаў першы слайд прэзентацыі — а далей усю пару сядзеў у тэлефоне. У перыяд аддаленай вучобы выкладчык ТЭЦ (вядомая асоба) не праводзіў заняткаў, ніводнага ліста не даслаў — а пасля сцвярджаў, што аддалена мы «не вучымся», — наракае выпускнік Юрый (БДУІР, ФІТУ, «Аўтаматызаваныя сістэмы апрацоўкі інфармацыі»). 

— Маладыя выкладчыкі дрэнна ведалі свой прадмет. У адным выпадку мне нават давялося пісаць скаргу ў рэктарат, бо выкладчык 22 гадоў быў абсалютна некампетэнтны і пераходзіў любыя межы разумнага, — расказвае Андрэй, экс-студэнт БДУІР (ФКСіС, «Вылічальныя машыны, сістэмы і сеткі»). 

А вось яшчэ дзве цытаты з размовы з ім жа:

— На першым курсе адзін з выкладчыкаў прапусціў каля 30-40% заняткаў — ён на іх проста не з’яўляўся. Праз 40 хвілін мог патэлефанаваць і сказаць, што сёння пар не будзе, а ўся група ехала да 8:00 раніцы ва ўнівер. У другім семестры да экзамену былі дапушчаныя 4 з 26 чалавек на момант пачатку сесіі (2 ці 3 з іх былі валанцёрамі на Еўрапейскіх гульнях, таму ім паставілі аўтаматам).

Няўзгодненасць, непрадуманасць праграм; 2-я змена

— Шмат прадметаў былі незразумелымі, прымянення ім таксама не было, тое, што вывучалася 4-5 гадоў, магло быць пройдзена за 2 гады.

— На некаторых тэхнічных дысцыплінах нам даводзілася вырашаць задачы, выкарыстоўваючы матэматыку, якую яшчэ трэба было прайсці, — расказвае Юрый (БДУІР, ФІТУ, «Аўтаматызаваныя сістэмы апрацоўкі інфармацыі»).

— Я трапіў на эксперыментальную стадыю: маю спецыяльнасць скарацілі з 4,5 да 4 гадоў навучання, але з праграмы мала што выкінулі, праз што нагрузка першыя курсы была шалёная. Памятаю, мы сядзелі на другім курсе з адным выкладчыкам ад 11:00 раніцы да 21:00 вечара — толькі на яго парах, — кажа Пётра, выпускнік БДТУ. — Дый наогул тры з чатырох гадоў навучання я правёў у другую змену. Шчыра, не разумею, як можна прымушаць чалавека вывучаць складаныя прадметы, а 20:00 вечара? Твой мозг думае толькі пра вячэру і сон. А вось простыя лекцыі з агульнага развіцця чамусьці часцей за ўсё траплялі на першыя пары.

Канфлікты, якія складана развязаць «мірна»

З канфліктных сітуацый у ВНУ студэнты нярэдка выходзяць дэматываванымі, з пачуццём несправядлівасці. Лічаць, што адміністрацыя ВНУ па змаўчанні не на іх баку і незалежны арбітраж у спрэчных кейсах атрымаць немагчыма. Мы не можам атрымаць версію другога боку, таму проста прыводзім прыклад такой гісторыі. 

— На першым курсе ў мяне паўстаў канфлікт з выкладчыкам: я даў слушны адказ на экзамене, але ён вырашыў, што я не маю рацыі. У выніку адзнака па прадмеце — у 2+ разы ніжэйшая за бягучыя на працягу семестра. 

Плюсы

Асобныя прадметы выкладаюцца добра. Ёсць крутыя выкладчыкі. І наогул асяроддзе крутое

— Максімальна крутое асяроддзе — сярод студэнтаў шмат будучых стваральнікаў новых епамаў і варгеймінгаў. Я нават лічу, што патэнцыялу студэнтаў ва ўніверсітэце ніхто не разумее, хоць гэта — рэальная тэхнічная эліта, — адзначае Юрый (БДУІР, ФІТУ, «Аўтаматызаваныя сістэмы апрацоўкі інфармацыі»). — Некаторыя выкладчыкі выклікаюць вялікую павагу сваёй адданасцю працы і адказнасцю. 

Магчымасць знайсці стажыроўкі і працу

— Ёсць магчымасць знайсці стажыроўку/працу, бо да студэнтаў прыходзяць прадстаўнікі кампаній — і запрашаюць да сябе. Я ўпершыню прайшоў тэсціраванне і трапіў на стажыроўку ў кампанію на другім курсе, на жаль, без працаўладкавання. Наступным разам — на трэцім курсе, тады змог уладкавацца ў штат, — расказвае Іван, студэнт БДУІР (ФІТУ, «Штучны інтэлект»). 

Выкладчыкі, хоць і не ўсе, ставяцца да працоўных студэнтам станоўча і дапамагаюць — гэта яшчэ плюс.

Годная база, сістэмны падыход да навучання

Студэнт 1 курса БДУІР Генадзь (ФКСіС, «Праграмная інжынерыя») пра сваю ВНУ адклікаецца з захапленнем, але выкарыстоўвае пераважна будучы час:

— Нас навучаць асновам, закладуць падмурак, без якога ты хутка ўпрэшся ў столь на ІТ-рынку. Спачатку здаецца, што тэхналогіі састарэлыя, «можна было і лепш», але потым разумееш, што ў цэлым база годная. 

— Я працую ў ІТ — у аўтсорс-кампаніі, Middle Frontend. У сваёй спецыялізацыі я знаў дастаткова, але ў іншых сферах — не так шмат, — кажа студэнт-завочнік Мікалай (БДУІР, ФКСіС, «ПЗІТ»). — У працэсе навучання дазнаўся шмат новага для сябе ў іншых сферах. Але не магу сказаць, што гэтага хопіць для ўладкавання на працу ў вызначаным кірунку, так як больш часу надаю працы, чым вучобе. Дый сесію здаю «ў моманце». 

Гэты ж спікер кажа, што падыход да навучання — сістэмны:

— На другім курсе дакладна ёсць як мінімум 2 курсавыя работы ў Web-кірунку, дзе ты якраз сістэмна пішаш сваю праграму з нуля да працоўнага стану.

Яна ж напісала, што ва ўніверсітэце ёй і яе аднакурснікам давалі «базу, каб будаваць тое, што цікава, трэба і важна канкрэтна табе. Замест кляпання аднолькавых домікаў па адным праекце нам дапамагаюць закласці падмурак, на якім кожны зможа рэалізаваць свой унікальны дом мары. Няўжо гэта не лепей?»

Як з «ідэалогіяй»?

Здаецца, па-рознаму.

— Ідэалогіі ў БДУІР няшмат, але на куратарскіх гадзінах такія тэмы часам падымаюць. Яшчэ, каб атрымаць бонусы (інтэрнат, павышаная стыпендыя і г. д.), трэба знаходзіцца ў розных арганізацыях, удзельнічаць у мерапрыемствах і г. д. Днямі вось канцэрт быў, — расказвае першакурснік Генадзь (БДУІР, ФКСіС, «Праграмная інжынерыя»).

— Ідэалогіяй нас не шпігуюць. Але неяк давалі распісацца ў паперцы пад тэкстам, што мы папярэджаныя аб недапушчальнасці рознай «дэструктыўнай» дзейнасці, — кажа Ян з БНТУ (ПЗІТ). 

— На першым і другім курсах у нас былі прадметы накшталт паліталогіі і гісторыі Беларусі, іх выкладчыкі жылі ў нейкім сваім свеце. Калі ты не згаджаўся з пазіцыяй выкладчыка, то можна было забыцца пра добрую адзнаку па прадмеце. Пасля жніўня 2020 года ў нас праводзіліся «паказальныя пакаранні смерцю»: праз лекцыю прыходзілі дэканы або іх намеснікі і запалохвалі наступствамі. Потым у БДУІР з’явіўся свой кадэбэшнік. Знаю студэнтаў, якія былі ў яго асабіста і бачылі спісы «ненадзейных». Пасля гэтых людзей адлічвалі і не аднаўлялі на розных падставах, — успамінае экс-студэнт Андрэй (БДУІР, ФКСіС, «Вылічальныя машыны, сістэмы і сеткі»). 

Ці скарачаць тэрмін навучання ў тэхнічных ВНУ, ці не?

Мы спыталі, як учорашнія і сённяшнія студэнты ацэньваюць ідэю паскорыць навучанне — выпускаць спецыялістаў не за 4, а за 3 або 2 гады (нядаўна такая думка гучала на нарадзе ў Лукашэнкі). І вось што яны сказалі:

— Усё тое, што я знаю, можна было б даць і за тры гады — скараціўшы праграму, зрабіўшы яе больш ёмістай і практычна накіраванай, — кажа Іна (БДУІР, ІЭФ, «Электронны маркетынг»):

• 1 курс — на «раскачку» + агульныя прадметы;
• 2 курс — спецыяльныя прадметы;
• 3 курс — яшчэ больш паглыбленае вывучэнне спецыяльных прадметаў + дыплом. 

— Напэўна, вузкіх спецыялістаў можна было б рыхтаваць хутчэй, — дзеліцца сваімі думкамі Ян (БНТУ, «ПЗІТ»). — Прыбраць 10 тэхналогій, пакінуць адную — і ствараць прафесіяналаў за 2-3 гады. А матэрыял завочнай формы (цяперашнюю праграму) можна было б змясціць у 1-2 гады вучобы. 

Асабіста я не бачу сэнсу распыляцца на шмат інструментаў, заточаных пад розныя задачы. Калі я хачу працаваць з Java, дазвольце мне вучыцца, выконваць заданні на гэтай мове, навучыце мяне асноўным фрэймворкам і г. д. Навошта мне вывучаць паралельна C#, Delphi, C++ і JS (хоць яна і не зашкодзіць)?

Я думаю, што хоць бы нейкая якасць спецыялістаў, выхадцаў з БДУІР, яшчэ трымаецца проста за кошт асноў, якія сяк-так, але выкладалі (мне асабіста гэта часта дапамагала ў працы, хоць і не з’яўлялася маім прамым абавязкам). На дадзены момант я ўсё яшчэ маю зносіны з некаторымі людзьмі, якія маюць дачыненне ў БДУІР — і водгукі далёка не пахвальныя, — кажа Андрэй (БДУІР, ФКСіС, «Вылічальныя машыны, сістэмы і сеткі»).

— Зыходзячы са свайго досведу, магу сказаць, што мне недастаткова ведаў, якія даюць ва ўніверы — бо нам давалі толькі асновы, усё астатняе даводзілася шукаць і вывучаць самастойна.

Мне здаецца, універ цяпер больш патрэбны для таго, каб вызначыцца, у якой вобласці ты хочаш развівацца, — і далей самастойна «капаць» у гэтым кірунку. Я быў бы не супраць, калі б тэрмін навучання паднялі да 5 гадоў, каб расцягнуць праграму і дазволіць студэнтам вучыцца ў больш спакойным тэмпе, — адзначае Іван (БДУІР, ФІТУ, «Штучны інтэлект»).

«Лёшу вучаць пісаць код, але не праграмы». Завочнік БДУІР пра багі сістэмы

Па тэме

«Лёшу вучаць пісаць код, але не праграмы». Завочнік БДУІР пра багі сістэмы

Как устроено высшее ИТ-образование в Польше. Список и рейтинг вузов, как поступить

По теме

Как устроено высшее ИТ-образование в Польше. Список и рейтинг вузов, как поступить