Як айцішніку хутка і легальна купіць пашпарт: вось спіс краін і цэны

Дзе знаходзіцца: Каліфорнія, ЗША

Пашпарт  

Цана: 49,99 долараў + 5 долараў за штампы ўезду-выезду.

Гэта адная з самых свежых мікранацый — ёй усяго некалькі гадоў.

На сайце сказана, што гэта «самая маладая нацыя ў свеце». Рэспубліку Слаўджамастан заснаваў дыджэй Рэндзі «R Dub!» Уільямс з Сан-Дыега, які вёў і вядзе на радыё шоу Sunday Nights Slow Jams. Ён наведаў 193 краіны з тых, што прызнаныя ААН, і захацеў наведаць 194-ю. Такой не знайшлося — і тады Рэндзі прыдумаў і заснаваў яе сам. Выкупіў за 19 тысяч долараў участак зямлі ў 44 798 квадратных метраў у Паўднёвай Каліфорніі, убраўся ў зялёны «дыктатарскі» касцюм і ўзяўся кіраваць. Сябе ён называе султанам, а форму кіравання — «часам дыктатурай, часам дэмакратыяй».

Рэндзі сумясціў сур’ёзны падыход да афіцыйных сімвалаў і атрыбутаў і несур’ёзны падыход да напаўнення гэтых атрыбутаў сэнсам. Вось некалькі законаў, якія дзейнічаюць у Слаўджамастане:

• Забаронена насіць кроксы — пластыкавы абутак з дзіркамі (парушальніка ўдараць гэтымі кроксамі па галаве);
• Забаронена ў адказе на электронны ліст выбіраць опцыю «Адказаць усім» (парушальнік будзе абавязаны пісаць шрыфтам Comic Sans на працягу месяца, бо астатнія шрыфты яму выдаляць);
• Забаронена публічна слухаць мамбл-рэп (парушальніка прымусяць слухаць нармальны хіп-хоп і напісаць сачыненне, у якім той дакажа, што ўсё ўсвядоміў).

Валюта Слаўджамастана называецца «дубль» (на сайце так і напісана: «рыфмуецца з расійскім рублём»). Нароўні з банкнотамі-манетамі і іншай сувеніркай любы можа купіць пашпарт Слаўджамастана. На разваротах намаляваны султан Рэндзі, які — асабліва там, дзе ён на танку — вельмі падобны да Зяленскага.

Як і стваральнікі іншых мікранацый, Рэндзі папярэджвае: хоць гэты пашпарт сапраўдны, усё ж ён не прызнаецца большасцю краін свету, таму не спрабуйце з ім перасякаць мяжу, падаваць яго ў аэрапорце і да т. п.

Але можна паспрабаваць папрасіць паставіць адзнакі і ў слаўджамастанскі пашпарт пасля таго, як вы ўжо выканалі ўсе памежныя фармальнасці са сваім асноўным пашпартам. Рэндзі адзначае, што такія спробы часам атрымоўваюцца. На сайце ёсць фота пашпарта з уязнымі штампамі ПАР, Замбіі і Зімбабвэ. Ну, а калі вам адмовілі ў прастаўленні штампа ў гэты пашпарт, не бяда: за дадатковыя 5 долараў вам паставяць у пашпарт адзнакі аб уездзе і выездзе ў сам Слаўджамастан.

Цікава, што на сайце Рэспублікі Слаўджамастан ёсць пайменны спіс усіх, хто атрымаў яе грамадзянства.

Сярод іх мы знайшлі пяцярых беларусаў. Адное імя-прозвішча супадае з данымі чалавека, у каго ў LinkedIn такія ж імя-прозвішча і хто пазначыў сваё месца працы як менеджар у ІТ-кампаніі.

Дзе знаходзіцца: Фларыда, ЗША

Пашпарт

Цана: ад 100 долараў

Рэспубліка Конка — адная з самых вядомых мікранацый. Яна існуе ўжо больш за 40 гадоў, а пачыналася як адказ на блакаду ўладамі ЗША астравоў Фларыда Кіс на паўднёвым ускрайку штата Фларыда. У адказ на гэта мэр горада Кі-Уэст Дэніс Уордлаў і абвясціў незалежнасць Рэспублікі Конк. «Рэспубліка Конк існуе як суверэнны стан розуму, які адлюстроўвае нашае бачанне Амерыкі, часткай якой мы ганарымся быць», сказана на сайце Рэспублікі.

У Рэспублікі Конк ёсць уласныя ваенна-марскія сілы (у якіх нават ёсць асобны сайт): сцвярджаецца, што гэта самыя вялікія парусныя ВМС у свеце. Штогод ладзіцца паказальнае выступленне-рэканструкцыя «Вялікая бітва Рэспублікі Конк».

У рэспублікі ёсць некалькі відаў пашпартоў. Самы просты і самы запатрабаваны — гэта звычайны пашпарт за сто долараў, які будзе гатовы праз 6-8 тыдняў пасля пакідання заяўкі. Так што лепш не адкладаць справу да святога нігды!

Яшчэ ёсць так званы Party Passport, які з’яўляецца ўсяго толькі кніжачкай са зніжкамі, — абодва абыдуцца ў суму 129 долараў.

Дыпламатычны пашпарт каштуе ўжо 2500 долараў і дазваляе вам быць афіцыйным прадстаўніком Рэспублікі Конк у сваім горадзе і бясплатна наведваць мерапрыемствы ў мікрадзяржаве.

На фотаздымках відаць, што ў чыімсьці пашпарце Рэспублікі Конк стаяць іміграцыйныя штампы дзяржаў, якіх не разглядзець.

На сайце распісаная гісторыя, як у 80-х адзін грамадзянін на імя Бад Навара з пашпартам Рэспублікі Конк падарожнічаў па гарах Гватэмалы і трапіў пад аблаву нейкіх сепаратыстаў, узброеных нажамі, бітымі бутэлькамі і аўтаматамі. Тыя пачалі абражаць Бада словамі «Амерыкана, грынга, пута, муэрта», на што Бад выгукнуў «Амерыкана но! Рэпубліка дэ ля Конка!» і пачаў размахваць сінім пашпартам з усімі атрыбутамі незалежнасці. Ведаў яго іспанскай мовы хапіла на тое, каб распавесці гісторыю Рэспублікі Конк, пасля чаго галаварэзы расчуліліся і напаілі яго тэкілай. Не бярэмся судзіць, наколькі праўдзівая гэтая гісторыя, адзначым толькі, што знакаміты аўтамат у гэтым тэксце названы Kalishnakov.

Дарэчы: пашпарт Рэспублікі Конк апісаны на сайце як «The World’s Favorite Second Passport».

Дзе знаходзіцца: увесь свет (але пашпарты дасылаюць з Вашынгтона, ЗША)

Пашпарт

Цана: ад 75 долараў

Гэтая гісторыя пачыналася як вялікая ідэя непадпарадкавання чалавека асобным урадам, а цяпер больш падобная да вялікай секты або аферы па выбіванні грошай.

У маі 1948 года 26-гадовы Гары Дэвіс, былы брадвейскі акцёр і пілот-бамбавік, адмовіўся ад амерыканскага грамадзянства і абвясціў сябе грамадзянінам свету. Адбылося гэта ў Парыжы (французскім). Улады Францыі запатрабавалі ад Дэвіса пакінуць краіну, але без пашпарта ён гэтага зрабіць не мог. А калі праз некалькі месяцаў у Парыжы сабралася Генеральная Асамблея ААН і, па сутнасці, абвясціла палац Шаё міжнароднай тэрыторыяй, Дэвіс «пакінуў» Францыю і ўступіў на гэтую міжнародную тэрыторыю. Ён працягваў абвяшчаць і звяртацца, зачытваць прамовы і патрабаваць падтрымкі.

Паколькі ААН адмовілася засноўваць сусветны ўрад, Дэвіс зразумеў, што ўсё прыйдзецца рабіць самому. У 1949-м ён заснаваў рэгістр грамадзян свету, у 1953-м — сусветны ўрад грамадзян свету, а ў 1954-м — адміністрацыйны орган World Service Authority і ад таго моманту пачаў выдаваць пашпарты грамадзян свету.

Сусветны ўрад разрастаўся. Насуперак стэрэатыпам, там не было ніякай змовы масонаў, разенкрэйцараў і сяброў Більдэрбергскага клуба. Затое было мноства адэптаў веравання ў тое, што чалавеку не патрэбны ніякі ўрад, акрамя сусветнага.

За мінулыя вось ужо амаль 70 гадоў было выдадзена каля 5 мільёнаў дакументаў ад імя WSA, у тым ліку каля 800 тысяч пашпартоў. Прынамсі 185 краін прызналі гэты «сусветны ўрад» — але не афіцыйна, а толькі фактам прастаўлення іміграцыйных штампаў. На сайце арганізацыі можна знайсці сканы са штампамі практычна любой краіны свету. У тым ліку і Беларусі. На чорна-белым скане бачныя ўязныя і выязныя штампы за 1997 год з аўтамабільных і чыгуначных пунктаў пропуску Гродна і Смаргонь, а таксама Несцераў і Савецк (Калінінградская вобласць Расіі).

Сусветны ўрад прапаноўвае на продаж купу розных дакументаў: просты пашпарт (на 3, 5 і 10 гадоў), пашпарт донара, ідэнтыфікацыйныя карты, пасведчанні аб нараджэнні і шлюбе, пасведчанні палітычнага ўцекача і гэтак далей. Самы танны пашпарт каштуе 75 долараў — і яго будуць рабіць 4 месяцы. За 50-150 долараў можна паскорыць гэты працэс да 5 працоўных дзён, а перасылка ва Усходнюю Еўропу пацягне яшчэ на 140 долараў.

Дарэчы, пашпартоў існуе прынамсі дзве разнавіднасці. Проста «Пашпарт свету» (World Passport) і, з некаторых часоў, «Пашпарт усясветнага ўрада» (World Government Passport). Абодва на 30 старонак з тэкстам на 7 мовах (уключаючы рускую і эсперанта), з фота, галаграмамі, схаванымі выявамі і іншымі атрыбутамі сапраўдных пашпартоў.

WSA прапануе купляць менавіта «Пашпарт сусветнага ўрада». Чаму? Бо (гэта афіцыйнае тлумачэнне) на яго першай старонцы напісана, што ён выдадзены Сусветным урадам грамадзян свету, — ну што можа быць больш пераканаўчым? Хіба што дадатковая карта грамадзяніна за дадатковыя 40 долараў.

Гары Дэвіс, напэўна, і не падазраваў, што такая светлая і чыстая ідэя непадпарадкавання канкрэтнаму ўраду выльецца ў сіндыкат па гандлі паперкамі, за якімі ўжо і не відаць самой ідэі.

Дзе: увесь свет плюс нябёсы ў прыдачу

Пашпарт

Цана: ад 50 долараў

Яшчэ адная арганізацыя, якая выглядае сектай, — гэта Царства нябеснае (або, калі хочаце, Каралеўства неба). Тут ужо стваральнікі не заяўляюць пра сусветны ўрад — яны наогул па-над усім гэтым, яны шануюць Хрыста і падпарадкоўваюцца толькі нябесным законам. Прама кажуць: «Мы не грамадзяне свету — мы грамадзяне Царства нябеснага». Гэтыя «нябесныя» грамадзяне не падтрымліваюць дзяржаўных інстытуцый, не звяртаюцца ў суды, не прызнаюць разводаў. А яшчэ ў Царства нябеснае не можа ўступіць нехта, хто ўжо звязаў сябе з якой-небудзь «дзяржаўнай царквой».

Каб уступіць у Царства, трэба вытрымаць некалькі ўмоў. Па-першае, быць ахрышчаным. Па-другое, праслухаць 45-хвілінны падкаст. Па-трэцяе, заплаціць. Царства нябеснае не прызнае зямных законаў, але вельмі нават прызнае долары ЗША, якіх патрабуецца 50 за сам пашпарт і ад 25 да 46 долараў за перасылку.

У апісанні пашпарта ёсць некалькі заяў, якія супярэчаць адна адной. Царства нябеснае не прызнае зямных межаў, і любы памежнік парушае нашае права падарожнічаць унутры Царства нябеснага, бо ў нашым Царстве няма ніякіх зямных межаў. Але пашпарт «грамадзяніна Неба» ўсё ж карысная рэч, бо ён дапамагае мець зносіны з (цытата) «урадам няверуючых». А калі памежны патруль не пускае вас з гэтым пашпартам, то трэба «спадзявацца і верыць, што Наш Збаўца пакажа шлях».

Увогуле, шлях нялёгкі, і калі вы цвёрда вырашылі атрымаць гэты пашпарт, — звяртайцеся ў Амбасаду Неба (так і называецца) па асобнай спасылцы. Там жа можна заказаць нябесныя правы кіроўцы, пасведчанне аб нараджэнні, аб шлюбе, аб хрышчэнні і гэтак далей.

Дзе: Лігурыя (Італія), недалёка ад Манака і Францыі

Пашпарт 

Цана: 122 еўра

Пакуль іншыя мікрадзяржавы спрачаюцца, хто быў першым, а хто першым пачаў выдаваць пашпарты, а «Сусветны ўрад» пазірае на ўсіх гэтых выскачак з пагардай, малюсенькае княства Себорга, відаць, бясспрэчна з’яўляецца самай старой на сёння мікракраінай.

У 954 годзе (!) граф Гвідон Вентымільскі, адпраўляючыся на вайну з сарацынамі, адпісаў тэрыторыю з цяперашняй вёскай Себорга (усяго 14 квадратных кіламетраў) бенедыкцінскаму абацтву Лерын. У 1079 годзе манаская Себорга становіцца асобным княствам у складзе Свяшчэннай Рымскай імперыі, і кіраўніка абацтва пачынаюць называць Князь-абат Себоргі — сур’ёзная заявачка на незалежнасць. На працягу некалькіх наступных стагоддзяў тэрыторыя Себоргі становіцца аб’ектам увагі розных навакольных дзяржаў, напрыклад, Генуі і Сардзініі. Увогуле, калі справа дайшла да аб’яднання Італіі ў 1861 годзе, то пра Себоргу быццам бы забыліся — прынамсі, дакументаў, якія сведчаць аб добраахвотным уваходжанні Себоргі ў Італію, няма.

Гэтым вырашыў скарыстацца мясцовы кветкавы заводчык Джорджыа Карбоне, і ў 1963 годзе Себорга аб’яўляе незалежнасць, а Карбоне становіцца князем Джорджыа I. Ён кіраваў княствам да 2009 года, калі яго змяніў Марчэла Менегата. Цяпер княствам кіруе былая жонка Марчэла — Яе Светласць Прынцэса Ніна.

У Себоргі ёсць усе атрыбуты незалежнасці: кіруючы ордэн, герб і сцяг, памежны пост, паліцыя, пошта з маркамі, валюта. Яшчэ ў 1666 годзе ў Себорзе пачалі чаканіць уласныя манеты — луіджына. У 1995-м Джорджыа I аднавіў гэтую традыцыю, і ў Себорзе з’явіліся сучасныя манеты, якія прымаюцца на тэрыторыі ўсяго княства. Між іншым, себаргійскі луіджына (SPL) — адная з самых плацежаздольных валют свету: ён роўны 6 доларам. Калі не лічыць памятных манет у 7,5 луіджына, то сярод штодзённых найбуйнейшымі з’яўляюцца манеты ў 2 і 2,5 луіджына, — яны свабодна прадаюцца на себаргійскім сайце з невялікай нацэнкай (2,5 луіджына за 15,5 еўра пры афіцыйным курсе 13,62 еўра).

Себорга не спяшаецца раскідвацца грамадзянствамі, але з некаторых часоў дазваляе ахвотнаму турысту абзавесціся пашпартам турыста Себоргі. Ён выглядае як сапраўдны пашпарт: вокладка з залатым цісненнем, парадкавы нумар, даныя чалавека і яго фота. Але пры гэтым княства папярэджвае і на сайце, і на старонках пашпарта: гэта менавіта пашпарт турыста, а не грамадзяніна Себоргі. Зрэшты, на вокладцы напісана проста Passaporto, а ўнутры — што гэты пашпарт з’яўляецца сапраўдным дакументам ва ўсіх краінах, якія прызнае ўрад Себоргі або ўрады якіх прызнаюць Себоргу. Досыць пераканаўча. У кошт пашпарта ўжо ўключаная перасылка.

Дзе: каля Манрэаля, Правінцыя Квебек, Канада

Грамадзянства

Княства Санкратозія знаходзіцца каля Манрэаля ў Канадзе, яго плошча — 115 квадратных метраў (як трохпакаёўка ў Новай Баравой).

Ва ўрадзе 6 міністраў, а ўсяго насельніцтва складае 62 чалавекі з 24 краін. Незалежнасць абвешчаная 1 снежня 2021 года. Кіруе княствам трансгендарная жанчына Хлоя Фарцін Катэ, якая ўзяла сабе імя Хлоя Рамана Марыя дэ Санкратозія і вельмі актыўная ў справе ўстанаўлення знешнепалітычных сувязяў з іншымі мікранацыямі.

Пашпарты Санкратозіі існуюць, на сайце княства гаворыцца, што пашпарты і ID-карты выдаюцца грамадзянам княства — і для гэтага, відаць, трэба пражываць унутры княства (але гэта не дакладна).

Дзе: увесь свет плюс інтэрнэт

Грамадзянства

Каралеўства з’явілася дзякуючы міжнародным валанцёрам, якія ўдзельнічалі ў выратаванні экіпажаў дзвюх барж у Атлантычным акіяне недалёка ад Марока ў маі 2010 года. Баржы засталіся там на вечным прыколе, а энтузіясты вырашылі заснаваць новую дзяржаву якраз на тэрыторыі барж. У 2015 годзе адбылося абвяшчэнне незалежнасці краіны, якая атрымала назву ў гонар барханаў — бо баржы якраз перавозілі пясок. Пасля дзяржава была абвешчаная віртуальнай і экстэрытарыяльнай (то-бок без канкрэтнай зямлі з выразнымі межамі).

Руская мова з’яўляецца адной з афіцыйных моў Паўночнага Барханта, дый некаторыя раздзелы на сайце моцна аддаюць рускамоўным следам заснавальнікаў каралеўства (напрыклад, сама спасылка на атрыманне грамадзянства).

Атрыманне грамадзянства падзеленае на два этапы. На першым просьбіт атрымлівае Blue Card, якая дзейнічае год. Калі ўладальнік гэтай карты актыўна ўдзельнічае ў жыцці Паўночнага Барханта, то затым каралева Ганна Мака вырашае, ці варты гэты чалавек пастаяннага грамадзянства з выдачай пашпарта. Зварот па грамадзянства бясплатны — можаце спрабаваць.

Цяпер у Каралеўстве Паўночны Бархант 560 паўнавартасных грамадзян і яшчэ 1440 маюць Blue Card. А на асобнай старонцы з картай пазначаныя краіны, чые жыхары з’яўляюцца таксама грамадзянамі Паўночнага Барханта. Больш за палову прадстаўляюць Расію, а беларусаў 21 чалавек (5%) — Гэта трэцяя па прадстаўленасці нацыя сярод усіх грамадзян каралеўства.

Дзе: спрэчная тэрыторыя паміж Сербіяй і Харватыяй

Грамадзянства

Цана: 300 еўра

Краіна плошчай у чвэрць квадратнага кіламетра (а з улікам тэрытарыяльных вод — 0,5 кв. км) знаходзіцца на рацэ Дунай паміж Харватыяй і Сербіяй, на яе заходнім, фармальна харвацкім беразе. Сцвярджаецца, што гэта спрэчная зямля, якая, зрэшты, не была абвешчаная чыёй-небудзь тэрыторыяй па выніках вайны за незалежнасць Харватыі. Чаму спрэчная і нічыйная? Сербія сцвярджае, што мяжа праходзіць строга па цяперашнім цячэнні ракі, а Харватыя — што па межах кадастравых муніцыпалітэтаў, якія, у сваю чаргу, адпавядалі ранейшаму рэчышчу Дуная да таго, як рака змяніла плынь у выніку меандравання. Вось гэтыя ўчасткі паміж старым і новым рэчышчам і з’яўляюцца спрэчнымі.

У Вердзісе няма грамадзян краіны, якія пастаянна там пражываюць, але на сайце рэспублікі сцвярджаецца, што побач пражываюць 323 сербскія і харвацкія грамадзяніны, а сама Рэспубліка Вердзіс атрымала ўжо тысячы заявак на грамадзянства. Сказана, што 300 еўра — гэта «невялікая плата за афармленне дакументаў, якая пойдзе на развіццё і пабудову нацыі».

Дарэчы, на гэтай жа нічыйнай зоне паўсталі таксама яшчэ некалькі мікрадзяржаў: Ліберланд, Каралеўства Энклава, Селісцінія, Экалагічнае Дунайскае княства Онгал. Гэтак можна стаць грамадзянінам адразу паўдзясятка краін на адной і той жа лясіста-балоцістай зямлі.

Дзе: Вялікабрытанія

Грамадзянства

Рэспубліка Сонланд плошчай усяго 305 квадратных метраў (паводле іншых даных, 310 квадратаў) размешчаная ў Уэст-Мідлэндсе на захадзе Англіі. Тэрыторыя вельмі абмежаваная, таму існуюць абмежаванні на візіты і выдачу грамадзянства. Напрыклад, падавацца трэба асабіста. Урад рэспублікі сцвярджае, што вельмі няпроста выканаць усе ўмовы, каб займець іх грамадзянства, затое тады вы станеце ўладальнікам «самага рэдкага ў свеце пашпарта» (цяпер такіх усяго 11 штук). Акрамя таго, за штомесячны ўнёсак у 24 фунты будзе прадастаўляцца медыцынская дапамога на тэрыторыі краіны.

Некаторую вядомасць Сонланду прынёс выпуск банкноты ў 0 (нуль) сонландскіх фунтаў стэрлінгаў. Дарэчы, афіцыйны курс такі: 1 SPS (Sohnland Pound Sterling) = 1,5 GBP (Great Britain Pound Sterling). Самі вылічыце, колькі будзе каштаваць такая банкнота ў іншых валютах.