«Прадаў акцыі EPAM, кватэру, гадзіннік». Як айцішнікі адкрылі бізнэсы за мяжой

Менеджар EPAM запусціў блінную ў Амстэрдаме

Чаму Амстэрдам? Бо Сяргей там ад 2014-га («Вырашыў, што павандрую годзік, а ў выніку ўжо амаль 10 гадоў як жыву тут»).

А бліны — бо муж і жонка вырашылі паказаць нідэрландцам, што такое «нармальныя наліснікі» (тонкія блінцы з начыннем, папулярныя ў Беларусі, Украіне, Польшчы). Жыхары Нідэрландаў у гэтым плане даволі кансерватыўныя і ядуць тонкія блінцы Pannekoeken, раскладваючы іх у вялікі круг, як піцу, і пасыпаючы прысмакамі. Так што ў беларусаў у пэўным сэнсе асветніцкая місія.

Яны знялі памяшканне ў гістарычным будынку ў цэнтры Амстэрдама пры канцы 2020-га і рамантавалі яго паўгода.

У працэсе сутыкнуліся з мноствам складанасцей — ад вады ў сутарэнні (аднаго моманту падрадчык так спаняверыўся, што пачаў угаворваць ваду, каб тая сышла) да цікавай працэдуры атрымання ліцэнзіі на алкаголь. Калі ва ўстанове ў Амстэрдаме прадаюць алкаголь, то гэта «памяшканне з падвышанай рызыкай», і там мусіць быць чалавек з сертыфікатам па «сацыяльнай гігіене» (social hygiene). Так што і Сяргей, і Дар’я вывучылі, як вызначаць, пад якім рэчывам знаходзіцца чалавек, як яму ветліва адмовіць ва ўваходзе і што рабіць, калі ён раптам пачне біць посуд. Абое здалі экзамен. 

Дзверы бліннай адчыніліся ў жніўні 2021-га. У раскрутцы стаўку зрабілі на Instagram. У дзень адкрыцця вельмі дапамагла мясцовая рускамоўная блогерка — пасля некалькіх пастоў «да нас проста рынулася вялікая колькасць рускамоўных людзей, якія сумавалі па ўсёй гэтай гісторыі з блінамі». Першыя паўгода 90% аўдыторыі складала менавіта рускамоўная дыяспара. А затым у Blin Queen сталі хадзіць і мясцовыя.

Сяргей падкрэслівае, што яны ніколі не хацелі стаць нішавай кухняй «пра баршчы і халадцы». Так, за аснову ўзялі нашую кухню (напрыклад, бульбяная вафля з яйкам пашот — гэта замаскіраваны дранік). Але ў цэлым атрымалася інтэрнацыянальная гісторыя. Так, сярод хітоў бліннай — ужо згаданы дранік-вафля (які аднойчы заказала Одры Тату), адаптацыя сырнікаў з крэмавым сырам, салодкі блінец і блін з рыбай, якую ўстанова соліць самастойна (у Нідэрландах толькі вэнджаная рыба). 

За прылаўкам і на кухні працуюць людзі з Беларусі, Украіны і Расіі. 

Цяпер блінная прыносіць прыбытак («Апошнія месяцаў 6-7 у нас не было «мінусу»). Праз дрэннае надвор’е зімой установа трохі прасела ў выручцы, але Сяргей упэўнены, што яны неўзабаве нагоняць, калі пацяплее і «заквітнеюць цюльпаны».

— Ці не сумуеце па айці?

— Я прыйшоў да бліноў з ІТ і не магу сказаць, што шкадую. Да таго ж былых айцішнікаў не бывае.

У СНД аўтаматызацыяй нікога не здзівіш, але ў Амстэрдаме рэстаранны бізнэс — гэта ўсё яшчэ рамесніцтва. Калі спытаць уладальніка рэстарана, колькі ў яго засталося мукі, ён скажа: «Трэба збегаць на кухню і спытаць». Хоць у Нідэрландах асноўная частка выдаткаў — аплата працы. І калі ты можаш зэканоміць хоць бы 1 гадзіну працы менеджара, які бегае на кухню і да пастаўшчыкоў, гэта можа павысіць маржынальнасць твайго бізнэсу ледзь не ў два разы.

У Дашы ёсць бэкграўнд у рэкламе, крэатыўнай працы. У мяне — у тэхналогіях і інвестыцыях. І мы думаем, што для сучаснага бізнэсу ў рэстараннай сферы гэтыя дзве рэчы нават важнейшыя за ўменне гатаваць. Бо для гатавання ты можаш хутка знайсці каго-небудзь, хто ўмее. 

Супрацоўніца Pinterest адкрыла бар у Варшаве

Ягор — даволі вядомы бармен. Так, ён адкрываў у Мінску «Алкаголі» і «Вершы», а потым, калі пераехаў у Кіеў, бар BERLIN'89. Ганна таксама калісьці працавала ў гэтай сферы — яе кар’ера пачалася з мінскага бара Svobody 4. У дадатак муж і жонка пазнаёміліся таму, што абое працавалі ў Pernod Ricard.

Доўгі час у іх была мара — адкрыць сваю ўстанову. Але ўвасобіць яе ў рэальнасць вырашылі толькі пасля пераезду ў Варшаву («праз вайну <з пераездам> выйшла больш рэзка, ніж мы думалі»). Плюс пасля куплі Vochi з’явіліся «вольныя грошы, якія можна рэінвестававць у новы бізнэс».

Паводле слоў Ганны, у мужа і жонкі было некалькі канцэпцый, і яны былі гатовыя рэалізаваць любую з іх у залежнасці ад таго, якое памяшканне знойдуць. У рэшце рэшт натыкнуліся на памяшканне ў цэнтры, дзе ўжо была выцяжка (усталёўваць яе з нуля вельмі дорага). Раней тут працавала тайская ўстанова, сцены былі пакрытыя пластом тлушчу. Так што прыйшлося ўсё гэта адмываць. 

Наконт патрабаванняў і дазволаў Ганна кажа, што ў Польшчы ўсё проста і празрыста. Яны нанялі мясцовага кансультанта, які падрыхтаваў іх да візіту санстанцыі. З мясцовых «прыколаў» — толькі што няможна размяшчаць бар паблізу ад касцёла або дзіцячага садка.

Сужэнцы спыніліся на канцэпцыі бара, дзе падаюць кактэйлі з джынам (бо яны шмат працавалі з гэтым напоем і нават назвалі сваю сабаку Джын), а таксама raw food накшталт тар-тару і севічэ. «У Варшаве справы з такой ежай у параўнанні з Кіевам і Мінскам не так каб супер-крута, — тлумачыць Ганна. — Ну і калі ты адкрываеш бар, то грэх не зрабіць месца, дзе табе самому будзе смачна». 

У якасці шэфа запрасілі Максіма, які працаваў у мінскім FABRIQ і іспанскім Arzak з трыма зоркамі Мішлен: у якасці прынады выкарыстоўвалі тое, што ўстанова новая, і можна рабіць з меню ўсё што хочаш.

Бар адкрыўся нядаўна, 3 сакавіка, пакуль цяжка прадказаць яго эканоміку.

За 2-3 дні да адкрыцця ў бара з’явіўся Instagram, на які за ноч падпісалася 500 чалавек. У выніку першага дня гасцей было столькі, што яны не змясціліся ўнутры. Як дадае Ганна, «пакуль мы працуем на гэтай плыні і паралельна пачынаем будаваць планы, як далей будзем прыцягваць гасцей, у тым ліку палякаў». Бо пакуль што ў бара нават няма шыльды.

Муж і жонка ўклалі ў праект больш, ніж меркавалі (100+ тысяч долараў). Нягледзячы на свой досвед, яны не прадугледзелі рэзкага падвышэння цэн у Варшаве. 

— Ці не цяжка сумяшчаць дзве працы — і ў ІТ, і ў бары?

— У мяне ёсць праца, якая прыносіць даход, яна займае большую частку майго часу і жыцця. А ёсць як бы такое бізнэс-хобі, якое мне цікавае, — адказвае Ганна. — З майго боку гэта больш крэатыўны менеджмент — магу напісаць тэксты, распісаць канцэпцыю, узгадніць дызайн, з’ездзіць на дэгустацыю новай стравы.

Бывалі розныя перыяды ад моманту адкрыцця. Калі і бюджэты перавысілі, і па тэрмінах не паспявалі, і штосьці не атрымлівалася. Безумоўна, гэта ўсё дадатковы стрэс і нервы. Таму мы з мужам стараемся не абмяркоўваць працу дома. Прыпусцім, дамаўляемся, што цяпер мы адпачываем, а заўтра, аб 11, абмяркуем гэтае пытанне. 

Экс-інжынерка Slack прыдумала вопратку для паляпшэння паставы ў Сан-Францыска

У Slack Крысціна нагледзелася на калег у офісе, якія гарбацяцца над камп’ютарамі, а затым скардзяцца на боль у спіне, і вырашыла дапамагчы людзям. У першы тыдзень каранавіруса яна звольнілася і занялася сваім праектам — прыдумала і рэалізавала ідэю адзення для паляпшэння паставы. Цяпер гэта стартап Etalon.

Чаму менавіта адзенне? Пасля столькіх гадоў працы над кодам беларусцы захацелася зрабіць штосьці фізічнае, каб гэта можна было ўзяць у рукі. Плюс яна прафесійна займаецца пілатэсам (адзін з яе праектаў — трэніроўкі па пілатэсе са зборам сродкаў на патрэбы беларусаў). 

Беларуска хацела стварыць вопратку, якая б не проста цягнула плечы назад, а таксама дапамагала зводзіць лапаткі і трымаць спіну прама — без болю і напружання. «Здароўе не мусіць быць катаваннем, — тлумачыць яна. — Найлепшыя вынікі — калі ты атрымліваеш задавальненне ад працэсу». 

— Я сама распрацоўвала канцэпцыю, дызайн, — кажа суразмоўца. — Калі я знайшла функцыянальную тканіну з перапрацаванага пластыку, то закахалася ў яе настолькі, што пяць месяцаў угаворвала вытворцу прадаць мне невялікую партыю для нашай першай вытворчасці. Гэта тыповая гісторыя дызайнера-пачаткоўца.

У працэсе беларуска звярталася па кансультацыі да спецыялістаў па паставе. Паводле яе слоў, адзін з дарадцаў стартапа — прафесар нейрахірургіі Крыстафер Эймс у Каліфарнійскім універсітэце Сан-Францыска (UCSF). 

На запуск сышлі асабістыя сродкі. На поўную моц стартап запрацаваў увосень 2021-га. У 2022-м каманда (цяпер іх 6 чалавек) размясціла кампанію на Kickstarter. Удалося сабраць амаль 13,5 тысячы долараў, што дазволіла рухаць праект далей.

І ў снежні 2022-га стартап пачаў продажы на сайце. Адзін топ каштуе 199 долараў. На пытанне, што ўваходзіць у гэтую цану, Крысціна кажа, што, па-першае, функцыянальнасць (распрацоўка, дызайн). Па-другое, «якасныя экалагічныя матэрыялы». І, па-трэцяе, прадукт «Made is USA» — пашыў у ЗША. «Так як прадукт тэхналагічны, мы доўга шукалі фабрыку, якая б якасна дала рады вытворчасці. Я ездзіла і глядзела вытворчасці на абодвух узбярэжжах, а самая класная фабрыка знайшлася ў нас пад бокам у Сан-Францыска! — кажа суразмоўца. — Для параўнання: $199 — гэта кошт аднаго паходу на масаж <у ЗША> або да кастаправа, каб часова суняць боль. Мы ж культывуем здаровую звычку трымаць спіну прама».

На пытанне пра даходы Крысціна адказвае, што пра прыбытковасць пакуль казаць рана, але пакупнікі паказваюць лаяльнасць — ёсць паўторныя заказы (стартап не афішуе колькасці заказаў).

Цяпер стартап прадае сваю прадукцыю спажыўцу без дапамогі іншага аптовага або рознічнага прадаўца. У 2023-м каманда будзе займацца маштабаваннем, прыцягненнем інвестыцый і ростам бізнэсу, плануе запуск прадукту для мужчын.