Зміцер працуе ў прадуктовай кампаніі, у якой 90% распрацоўшчыкаў — у В’етнаме. Ён двойчы быў у гэтай краіне: паўтара года таму гасцяваў тры месяцы, цяпер прыехаў на паўгода. Распыталі яго пра В’етнам і кампанію.
Зміцер працуе ў прадуктовай кампаніі, у якой 90% распрацоўшчыкаў — у В’етнаме. Ён двойчы быў у гэтай краіне: паўтара года таму гасцяваў тры месяцы, цяпер прыехаў на паўгода. Распыталі яго пра В’етнам і кампанію.
— Мая кампанія — прадуктовая, ня азіяцкая, але 90% dev-офіса ў нас знаходзіцца ў В’етнаме.
Калі я прыйшоў туды некалькі гадоў таму, у нас быў маленькі офіс у Мінску. І я быў адзіным, хто працаваў над праектам з Беларусі — астатнія распрацоўшчыкі былі ў В’етнаме. Цяпер у нашым офісе засталося крыху менш за два дзясяткі чалавек.
Паехаць у В’етнам я вырашыў сам — хацеў быць бліжэй да ціммэйтаў, ну і паспрабаваць «на смак» Азію. Першы раз паўтара года таму я правёў там тры месяцы, цяпер прыехаў прыкладна на паўгода.
Культурна в’етнамцы вельмі падобныя да кітайцаў. У нас на анлайн-мітынгах яны могуць сядзець без маек і спакойна рыгнуць, не саромеючыся камеры.
Працаваць з імі няпроста — занадта розныя ў нас культуры. Як на мяне, у іх вельмі высокая ганарлівасць, праз што яны зусім не ўмеюць прымаць фідбэк.
Замест таго, каб вырашыць пытанне непасрэдна з табой, яны часцей выберуць «настукаць» на цябе твайму менеджару (і на лідара каманды таксама «стукаюць»: я быў ім — колькі скаргаў на мяне паступала ў той час!).
Яшчэ ў в’етнамцаў вельмі моцная сакрэтная сістэма іерархіі: ты быццам бы добра размаўляеш з чалавекам, але калі ён раптам становіцца тваім кіраўніком — ты для яго чалавек другога гатунку. Чаму — ды таму, што ён цяпер вышэйшы за цябе па тайтле, а значыць разумнейшы.
Я неяк праз гэта ледзь не страціў працу: я сябраваў з калегам з іншай каманды — а потым яго прызначылі да нас лідарам і менеджарам. Я прывык адкрыта казаць аб праблемах, і таксама паводзіўся і пры ім.
У нас здарыўся шэраг інцыдэнтаў праз гэта, але ў размове са мной сам-насам ён казаў, што «праблем у нас няма». А потым я раптам атрымаў PIP — performance improvement plan — і там было пазначана, што я «таксічны». Трэба сказаць, што ў нас PIP — свайго роду «чорная пазнака», значыць, што цябе 100% неўзабаве скароцяць.
Пазней гэтага калегу знялі і перавялі. У канцы года і я, і ён атрымалі статус pure performance — нешта накшталт «на алоўку»: уладальнік такога статусу мае штотыдзень стэлефаноўвацца з менеджарам, які сочыць за яго «выпраўленнем». А яшчэ, пакуль у цябе такі статус, ты не можаш узяць адпачынак.
Магу сказаць, што в’етнамцы — не самыя лепшыя распрацоўшчыкі. Цяпер я бяру ўдзел у найманні новых супрацоўнікаў і бачу: большасць праграмістаў — слабыя. Але калі ў найманні ўдзельнічаюць толькі в’етнамцы, вакансіі закрываюцца хутка (смяецца).
Сумоўі тут праходзяць у цэлым, як і ў нас. Хоць, мне здаецца, гэта больш залежыць ад чалавека, які праводзіць інтэрв’ю, а не ад краіны. Мой калега, калі чуе не тое, адразу ж кажа: «Няправільна!» — і папраўляе кандыдата. Я так не раблю.
Яшчэ заўважыў, што в’етнамцы часта спрабуюць прыцягнуць да сябе ў каманду сваіх людзей.
У кампаніі ў нас лічыцца, што мясцовым ёсць, чаму павучыцца ў калег-замежнікаў — маўляў, гэта крута: пераймайце іншае бачанне.
Але я бачу, што яны не хочуць вучыцца рабіць нешта па-іншаму. Так, хтосьці ўсё ж бярэ нешта ад нашай культуры распрацоўкі — але такіх мала. І я думаю, што гэта хутчэй мінус, бо бачу, як в’етнамцы працуюць, колькі часу выдаткоўваюць на задачы — і што ў выніку атрымліваецца. Я падсвятляю ўсе гэтыя праблемы, але, думаю, яны гэтаму не вельмі радыя.
ІТ-рынак у В’етнаме развіваецца: тут вялікая колькасць аўтсорс-кампаній, у таго ж EPAM тут два офісы ў розных гарадах. Многія прадуктовыя кампаніі маюць тут офісы распрацоўкі.
Прафесія праграміста па статусе — прыкладна як у нас у Беларусі. В’етнамскія сеньёры зарабляюць $3,5-4 тысяч «бруднымі», мідлы — каля $2,5-3 тысяч. Пра джуноў не магу нічога сказаць — не ведаю.
Варта сказаць, што па-за ІТ заробкі таксама нядрэнныя — хоць да айцішных і не дацягваюць. Тут шмат замежных і міжнародных школ, ёсць праграмы абмену студэнтамі з навучальнымі ўстановамі ва ўсім свеце, плюс многія сем'і адпраўляюць сваіх дзяцей вучыцца за мяжу: некаторыя мае калегі вучыліся ў ЗША і Аўстраліі.
Ну і тут у краіне шмат экспатаў — яны прыязджаюць, адкрываюць бізнэс. Мясцовыя, натуральна, бяруць з іх прыклад.
Калі я толькі прыйшоў у гэтую кампанію, я не ведаў, што буду працаваць з в’етнамцамі. Але гэтая вестка мяне не знервавала: тады ў камандзе яшчэ былі іншыя экспаты. Цяпер ужо не засталося нікога.
Сумоўе праходзіла ў 5 этапаў: адное інтэрв’ю з чужым рэкруцёрам, далей — сумоўе з эйчарам кампаніі, затым тэхнічнае інтэрв’ю і сумоўе з VP, якія адказваюць за распрацоўку. А далей было запланаванае сумоўе з СЕО, але ён быў заняты — так што я размаўляў з галоўным эйчарам.
Першы год у кампаніі было класна. А затым пайшлі скарачэнні. Хтосьці з калег звольніўся сам, бо ў нас, на жаль, дагэтуль могуць звольніць добрага супрацоўніка, на якога ўсё завязана — а потым астатнія маюць праблемы ў распрацоўцы.
Цяпер у кампаніі засталіся 4 офісы: у ЗША, Іспаніі, Кітаі і ў В’етнаме. Беларускі за офіс перасталі лічыць. Яшчэ рэмоўт-супрацоўнікі ў Індыі і на Філіпінах — усяго нас каля 200 чалавек.
Варта, напэўна, сказаць пару слоў пра легалізацыю ў В’етнаме. Калі на месцы аформіцца на працу, то ўсё вельмі проста. Афармленне ўсіх дакументаў не зойме шмат часу — і вы атрымаеце TRC на год (але наогул плюсаў гэта асабліва не дае).
Па новым візавым законе ў краіне можна знаходзіцца 3 месяцы па е-візе. Яшчэ да прыезду ў В’етнам можна аформіць адразу 3-4 штукі — і калі скончыцца першая, выехаць і тут жа заехаць па другой (ну і гэтак далей з трэцяй і чацвёртай).
Мы з жонкай з’ездзілі ў Японію, каб актываваць наступныя візы. Квіткі былі недарагімі — туды-назад на дваіх $500, японскую візу зрабілі загадзя (і гэта было лёгка). Калі ў кагосьці няма такой магчымасці, то можна з’ездзіць у краіну, з якой у нас бязвіз — Малайзію, Кітай, Лаос або Камбоджу.
Калі вы ўжо ў В’етнаме і вашая віза сканчаецца, то тут ёсць куча «дапамагатараў», якія за грошы паскараюць працэс атрымання новай візы.
Цяпер я жыву ў Хашыміне — гэта велізарны горад, які засяляюць 12 мільёнаў жыхароў. Тут вузкія вулачкі, збоі мапедаў — і ніякай урбаністыкі. За тры гады, паводле аповедаў мясцовых, тут з’явілася вельмі шмат машын, што, вядома ж, сур’ёзна паўплывала на трафік.
У Беларусі я праходзіў па 6-7 тысяч крокаў на дзень, а ў Хашыміне — толькі 1-2 тысячы. Хадзіць пешшу амаль немагчыма, бо ходнікаў і прасторы для пешаходаў тут няма. І гэта адбіваецца на якасці жыцця — падумваю пра тое, каб пераехаць у Дананг, гэты меншы горад ля мора.
Мы жывем у звыклым еўрапейцу жылым комплексе. Што праўда, канкрэтна ў нашым ЖК кватэры незвычайна вялікія — па 100 «квадратаў». Мы здымаем жытло за $530 на месяц, і з усімі плацяжамі ў выніку выходзіць сума ў $600.
Гатуем часцей самі — але толькі таму, што побач з намі няма добрых кавярняў.
Тут наогул кавярні іншыя, не такія як у нас — часта в’етнамцы адкрываюць іх тамсама, дзе жывуць самі: на першым паверсе свайго ж дома. Сталы і крэслы з пластыка, у меню літаральна некалькі пунктаў — а гатуе ўся сям’я. Але затое танна— па цане выходзіць, як паесці ў нас у сталоўцы.
Калі вы прыйдзеце ў кавярню для мясцовых, то абед або вячэра там абыдзецца вам у раёне 100-120 тысяч донг (прыкладна $4-5) на двух чалавек. Зможаце ўзяць сабе фабо або смажаны рыс плюс мясцовую каву.
Паабедаць у больш звыклых для нас кавярні або рэстаране выйдзе даражэй — так як тут самы звычайны смажаны рыс будзе каштаваць ужо 150 тысяч донг за порцыю. Апошні раз мы з жонкай выдаткавалі $50 у рэстаране італьянскай кухні, дзе гатуе повар-экспат. За гэтую суму мы атрымалі дзве піцы, два дэсерты, піва і віно.
На першы погляд, жыццё ў В’етнаме таннейшае, чым у Беларусі, але пажыўшы тут нейкі час разумееш: цэн прыкладна такія ж — нешта таннейшае, нешта даражэйшае.
У В’етнаме не абысціся без матацыкла. Можна ўзяць напракат, але я купляў — узяў Honda Vision X за $700 плюс яшчэ $150 уклаў у рамонт. Аформлены ён на іншага чалавека — в’етнамца, але гэта не мае значэння: калі ў цябе на руках рэгістрацыя, то ты ўладальнік.
Калі матацыкл браць у арэнду, то гэта будзе каштаваць каля $100 на месяц. Такія расцэнкі ў экспатаў, мясцовыя могуць прапанаваць танней, але трэба шукаць і байкі ў іх будуць у дрэнным стане.
В’етнам — вельмі зялёная краіна, тут шмат сонца — і пасля беларускіх зім ты адчуваеш сябе проста чароўна. Але тут бываюць сезоны дажджоў — калі яны прыходзяць, залежыць ад рэгіёна. На поўдні, дзе мы жывем, — звычайна летам.
Трэба сказаць, што наогул дажджы тут — частая з’ява, нават не ў сезон: хвілін 15 з неба лье, як з вядра, а потым усё за 30 хвілін высыхае. Але ў сезон ліць можа гадзіны 3-4, плюс маланкі зіхацяць.
Жыццё тут не спыняецца праз надвор’е — у кожнага мясцовага жыхара з сабой заўсёды ёсць дажджавік. Але ў сезон дажджоў ён не ратуе (хоць гэта лепш, чым нічога): праехаўшы хвілін 40 на байку пад праліўным ліўнем, ты здымаеш дажджавік, і бачыш, што прамок літаральна наскрозь. Так што тут я даведаўся, што нават у дажджавікоў ёсць свой мяжа.
Што яшчэ: тут дрэнныя ліўнёўкі — праз іх дарогі часта затапляе, і табе даводзіцца ехаць на байку ў бясконцай лужыне па калена. Гэта вельмі няпроста!
Я быў у трох частках В’етнама — і заўважыў, што адрозніваюцца не толькі гарады, але і людзі ў іх, хоць і належаць да адной нацыі. Поўнач краіны вельмі хаатычная — трафік у Ханоі яшчэ больш вар’яцкі, чым на поўдні, у Сайгоне. Мне ж больш спадабалася ў цэнтры — ён спакойны, і людзі такія ж. Мне здаецца, беларусу будзе там камфортна.
Рэлацыраваліся? Цяпер вы можаце каментаваць без верыфікацыі акаўнта.
Извините, это был я
Минусуют баснописцы
Можно вывести человека из деревни...
А можно вывезти
Каментарый скрыты за парушэнне правілаў каментавання.
Правила тут, их всего 5
Звучит анекдотично
Беларусы думают что Вьетнам это диковинность и экзотика, а на самом деле РБ это диковинность и экзотика, скоро туда туры будут в автобусах как на сафари посмотреть как туземцы живут в 24-ом веке у цэнтры Яуропы.