Чыноўнікі збіраюцца найбліжэйшымі пяццю гадамі скараціць выкарыстанне ў краіне замежнага софту за кошт распрацовак і ўкаранення айчыннага. Такія планы прапісаныя ў Канцэпцыі забеспячэння суверэнітэту ў сферы лічбавага развіцця да 2030 года.
Паглядзелі, якія пагрозы бачаць чыноўнікі ў імпартным софце і як збіраюцца пераарыентаваць ІТ-кампаніі на распрацоўку софту для ўнутраных карыстальнікаў.
Чыноўнікі збіраюцца найбліжэйшымі пяццю гадамі скараціць выкарыстанне ў краіне замежнага софту за кошт распрацовак і ўкаранення айчыннага. Такія планы прапісаныя ў Канцэпцыі забеспячэння суверэнітэту ў сферы лічбавага развіцця да 2030 года.
Паглядзелі, якія пагрозы бачаць чыноўнікі ў імпартным софце і як збіраюцца пераарыентаваць ІТ-кампаніі на распрацоўку софту для ўнутраных карыстальнікаў.
Як адзначаюць аўтары канцэпцыі, рынак ІКТ у Беларусі сёння манапалізаваны замежнымі кампаніямі.
«Лічбавае развіццё ва ўмовах адкрытасці эканомікі для інавацый абумовіла дамінаванне імпартных праграмных рашэнняў у лічбавай інфраструктуры і залежнасць ад іх», — гаворыцца ў дакуменце.
Гэта прывяло да вялікіх выдаткаў на куплю і суправаджэнне імпартных праграмных прадуктаў. Як вынік — «значныя фінансавыя сродкі працуюць на эканоміку замежных дзяржаў», — адзначаюць аўтары канцэпцыі.
У дакуменце не агучваюцца сумы выдаткаў на куплю імпартнага софту і яго доля ў беларускай эканоміцы. Белстат таксама перастаў публікаваць гэтую інфармацыю.
Некалькі гадоў таму доля выкарыстоўванага імпартнага софту, паводле даных афіцыйнай статыстыкі, толькі ў кампаніях ІКТ перавышала 80%. Гадавыя выдаткі на куплю замежнага софту ў ІКТ перавышалі 70 млн долараў. На софт, распрацаваны ў Беларусі, кампаніі трацілі каля 15 млн долараў.
У сітуацыі з дамінаваннем замежнага софту, паводле слоў аўтараў канцэпцыі, часткова вінаватыя і рэзідэнты ПВТ. Бо «задавальненне нацыянальных патрэб у сферы лічбавага развіцця не з’яўлялася прыярытэтным напрамкам дзейнасці буйных ІТ-кампаній».
Кампаніі ПВТ пераважна арыентаваліся на экспарт тавараў і паслуг у ЗША, Вялікабрытанію і іншыя краіны.
«У сувязі з гэтым дзяржаўныя арганізацыі сутыкнуліся з адсутнасцю айчынных аналагаў замежных аперацыйных сістэм і сістэм кіравання базамі даных, спецыялізаваных праграм для 3D-мадэлявання і іншых, а таксама з праблемамі сумяшчальнасці распрацаваных раней інфармацыйных сістэм са свабодным софтам», — гаворыцца ў канцэпцыі.
Беларускія ўлады ўжо некалькі гадоў спрабуюць прымусіць рэзідэнтаў ПВТ больш працаваць у інтарэсах беларускай эканомікі.
У прыватнасці, у сакавіку 2023 года Аляксандр Лукашэнка заявіў, што ПВТ трэба «жорстка варухнуць» у частцы распрацовак для краіны.
— Статус ІТ-краіны прадугледжвае стварэнне прадукту для ўласнай эканомікі. Для гэтага даваліся прэферэнцыі, аддачы пакуль не вельмі відаць, — выказаў незадаволенасць Лукашэнка. — Ці памятаеце вы, з якімі цяжкасцямі мы сутыкнуліся, калі супраць нас увялі тэхналагічныя санкцыі? Мы ўбачылі, як залежныя ад замежнага софту і якія рызыкі гэта нясе. Уявіце, да чаго маглі б прывесці збоі ў софце на буйных хімпрадпрыемствах, або, напрыклад, на АЭС.
Тады ж ён заявіў, што «стварэнне айчыннага софту і яго ўкараненне маюць стаць прыярытэтам для ўсіх арганізацый, якія займаюцца распрацоўкамі».
— Падтрымку стварэння новых інфармацыйных тэхналогій маюць атрымаць не толькі рэзідэнты ПВТ. А Парку трэба сур’ёзна ўключацца ў гэты працэс, ствараць новыя канкурэнтныя прадукты ў інтарэсах краіны, пакідаючы інтэлектуальныя распрацоўкі тут.
Верагодна, ва ўмовах сыходу з краіны многіх беларускіх і замежных ІТ-кампаній гэтая задача яшчэ больш ускладнілася. Што праўда, у Мінсувязі і інфарматызацыі сцвярджаюць адваротнае.
Там заявілі, што ва ўмовах падзення экспарту (у 2023 годзе ІТ-экспарт знізіўся на 15% — з $3,2 млрд да $2,7 млрд) дзяржава прапанавала ІТ-кампаніям развіваць бізнэс у тым ліку за кошт заказаў на ўнутраным рынку. У Мінсувязі і інфарматызацыі сцвярджаюць, што гэтай магчымасцю рэзідэнты ПВТ сталі актыўней карыстацца.
— ПВТ досыць актыўна пераарыентаваў свае распрацоўкі. Калі раней Парк 13% распрацовак даваў на ўнутраны рынак, то цяпер мы ўжо фіксуем 40-45%, — заявіла пры канцы мінулага года намесніца міністра Ганна Рабава.
Аўтары канцэпцыі паказалі на яшчэ адную праблему, звязаную з залежнасцю ад замежнага софту.
Імпартныя праграмныя рашэнні, набытыя да ўвядзення санкцыйных абмежаванняў, «пазбаўляюцца тэхнічнай падтрымкі з боку пастаўшчыка ў парушэнне ўмоў набыцця».
У шэрагу выпадкаў замежныя праграмныя прадукты маюць крытычнае значэнне для вытворчых працэсаў. Іх замена не ўяўляецца магчымай, «а стварэнне айчынных аналагаў занадта затратнае», прызнаюць распрацоўшчыкі дакумента.
Сітуацыю пагоршылі і ўведзеныя супраць Беларусі санкцыі. Праз іх у ІТ-кампаній паўсталі цяжкасці з прыцягненнем інвестыцый. Акрамя таго, многім з іх дзеля працягу працы з заходнімі заказчыкамі прыйшлося рэлакавацца. Адпаведна распрацоўкі таксама «сышлі» з краіны.
Зрэшты, гэта не перашкаджае ўладам рабіць заявы пра чаканы тэхналагічны прарыў у распрацоўках.
У красавіку мінулага года міністр сувязі і інфарматызацыі Канстанцін Шульган заявіў, што ў Беларусі хочуць стварыць сваю аперацыйную сістэму, браўзер і офісны пакет. У верасні Лукашэнка расказаў пра планы распрацаваць у Беларусі айчынны мабільны тэлефон са сваім праграмным забеспячэннем.
Асобна аўтары канцэпцыі закранулі праблемы падрыхтоўкі ІТ-кадраў.
Паводле іх слоў, айчынная сістэма падрыхтоўкі, перападрыхтоўкі і павышэння кваліфікацыі кадраў ІКТ адстае ад патрэб лічбавай эканомікі.
Паводле ацэнак распрацоўшчыкаў канцэпцыі, доля спецыялістаў, якія забяспечваюць лічбавы суверэнітэт, у агульным аб’ёме занятых складае ўсяго 4% і «істотна саступае перспектыўным планам Еўрапейскага Саюза (10% да 2030 года)».
Пры канцы мінулага года прэм’ер-міністр Беларусі Раман Галоўчанка таксама паскардзіўся, што беларускія ВНУ рыхтуюць недастаткова інжынераў для эканомікі. А тыя, хто прыходзіць на прадпрыемствы, выяўляюцца «сырымі» спецыялістамі, якіх трэба перавучваць.
Паводле слоў распрацоўшчыкаў канцэпцыі, нізкі ўзровень укаранення айчынных лічбавых распрацовак — адзін з фактараў «адставання Беларусі на сусветным рынку высокатэхналагічнай прадукцыі і новых вытворчых тэхналогій».
Праблему прапаноўваюць вырашаць комплексна. Вось некаторыя з прапанаваных мер:
У якасці адной з мер развіцця нацыянальнай ІТ-індустрыі аўтары таксама прапаноўваюць распрацаваць заканадаўчую базу для прыярытэтнага выкарыстання айчыннага софту на тэрыторыі Беларусі, а таксама яго тэхнічнай падтрымкі, суправаджэння і мадыфікацыі.
Яшчэ адная ідэя — перайсці ад выкарыстання софту з закрытым зыходным кодам да свабоднага софту.
На думку аўтараў канцэпцыі, дзяржава мае стымуляваць «выкарыстанне свабоднага софту, асабліва ва ўмовах санкцыйнага ціску, для распрацоўкі або зборкі айчыннага софту».
Прапануецца стварыць у Беларусі супольнасць распрацоўшчыкаў, якая будзе ствараць «айчынны софт на аснове адкрытага софту».
«Большасць краін свету сутыкнулася з залежнасцю ад замежнага сістэмнага і прыкладнога софту. Шэраг краін у мэтах эканоміі дзяржаўных сродкаў перайшоў на свабодны софт (Індыя, Бразілія, Венесуэла, Эквадор, Уругвай, Балівія і іншыя).
Больш развітыя краіны пачалі такі пераход пазней і трапілі ў залежнасць ад замежных праграмных прадуктаў, паколькі дадзеныя рашэнні атрымалі шырокае распаўсюджванне і патрабуецца адаптацыя пад іх уласныя распрацоўкі», — патлумачылі распрацоўшчыкі канцэпцыі сваю ідэю.
Рэлацыраваліся? Цяпер вы можаце каментаваць без верыфікацыі акаўнта.
опять меня судьба толкнула
на те же грабли в сотый раз
а я с улыбкой жду удара
питаю слабость я к граблям
вот тут даже не взржнул, а заржал, поясняю
что бы компания начала работать чью то работу, к ней должен придти заказчик с проблемой и деньгами и в компании подлжы быть специалисты готовые работать за те деньги которые предлагает заказчик
если заказчик имеет репутацию неадекватного, имеются риски задержек платежей на неопределенные сроки естественно никто не рискнет связываться с таким заказчиком работю
предприятию что бы заказывать ПО на стороне или иметь свой отдел разработки нужна прибыль, т.к. разработка ПО - это и большие затраты на удержание инженеров и большие риски в условиях дефицита. Руководители тех контор конторые под колпаком и по назначению по собственной инициативе редко когда полезут что то разрабатывать своё.
Вопрос: это под эту инициативу программа вгоняния в долги руководителей ИТ предприятий ? Типа мы вам оплату будем задерживать на неопределенные периоды, но мы вам поможем - дадим льготный кредит в банке на выплату зарплат. Это кто такую крутую схему развода придумал ? Из кремля идею прислали или сами додумались ?
Карыстальнік адрэдагаваў каментарый 24 студзеня 2025, 13:13
Каментарый скрыты за парушэнне правілаў каментавання.
Правила тут, их всего 5
Единственном чем могли бы спасти ИТ в Беларуси это сделать 0-2% налоги и вообще ничего не трогать.
Сейчас мы имеем +- одинаковые налоги в Польше и в РБ (если сравнивать рылчат и оформление в ПВТ). Какой тогда смысл выбирать РБ со всеми рисками и ограничениями?
Налоги бы платились косвенно - через НДС, покупки и оплату услуг, уплату пошлин и сборов. А компании из рашки переводили бы россиян в "налоговую гавань" или больше нанимали в РБ.
Каментарый скрыты за парушэнне правілаў каментавання.
Правила тут, их всего 5
В Дубае вообще отсутствует избирательная процедура какая бы то ни было, но IT компании растут там. Всё-таки низкие и предсказуемые налоги поважнее для них.
Если в Беларуси отменить НДС, каждому гражданину после достижения определенного возраста дарить квартиру, за бюджетный счёт оплачивать учебу в любом вузе планеты куда гражданин поступит и ещё ништяков накинуть - в Беларуси будет то же самое, но при условии что бизнесы отжимать не будут.
Даже более того скажу - население за управленцев которые это организуют будет держаться и по праздникам 25 летних девственниц в качестве подарков преподносить, только ко бы люди работали.
Карыстальнік адрэдагаваў каментарый 25 студзеня 2025, 11:47
все верно, там вроде и обучение в Лондоне оплачивают еще
Компаниям вообще всё равно какие бонусы у граждан Беларуси. Им было прекрасно до 22 года пока не ввели санкции, затронувшие непосредственно их. Если всё вернуть как было, неужели вы думаете, что они откажутся от выгод? Кто там ушёл до 22 года? Единицы вроде Панды (да и такие бы не уходили, если бы их людей не сажали). Проблемы белорусов-это проблемы белорусов, а не галер.
Ну судя по выручке ПВТ и оценочным данным ушло столько, что пропало примерно четверть белорусских айтишников.
Пока неженатые, бездетные, после универа - да, будет то же самое. А к 30 годам, если человек рос как специалист, низкими заработками в 3..5 тыс $ вряд ли получится людей в стране удержать. Да и бизнес в стране с закрытой границей, изолированной экономикой, без подписания довольно большого количества документов о международных обязательствах - только если внутренним рынком ограничиваться для продукта, либо купи-продай с яйцами или людьми. А если продукт окажется востребованным за пределами границы - бизнес гарантированно сменит адрес регистрации центрального офиса и расположение счетов для размещения прибыли.
Введут требование кодить 50% времени отечественный софт? :) А иначе льготы отберут? :)
Карыстальнік адрэдагаваў каментарый 24 студзеня 2025, 13:21
Девбай, проверяйте цифры в статье: экспорт за 2023 составил 1,8 млрд $, а не 2,7 млрд $:
https://mstagmanager.com/news/belarusskii-it-eksport-v-2023-ruhnul
2022 = 2,5 млрд $
https://mstagmanager.com/news/eksport-i-nalogi-pvt-22
Ахахах
Повеселила статья. Нет, если клиенты из РБ готовы платить конкурентные деньги за разработку софта, то мооооожет быть у них что-то и получится, хотя есть у меня сомнения, что они готовы отваливать оплату по рынку. "ПВТ от части виноват" это вообще "в мэмориз". Министерство не в курсе, что компании работают ради прибыли, а не в качестве благотворительности?
Ну и отдельный вопрос, кто же захочет вовлекаться в разработку отечественного софта для АЭС или Гродно Азота, когда перспектива за ошибку будет присесть эдак лет на 10-15, и никто не будет разбираться, кто там крайний, кто подписи ставил, а кто вообще мимо проходил. Хотели бенефиты ручного управления страной, получите и издержки.
Так это прекрасно! Сейчас выделят деньги на разработку, появятся новые работодатели, подтянутся специалисты, оживет рынок труда. Красота!
Заказчики посчитают деньги и вернутся (с)
Основным заказчиком будет государство, а это бюджет и довольно приличный!
Некоторым подрядчикам ещё за строительство Нац.библиотеки должны. Из бюджета.
Они пошли за приличным бюджетом, но есть нюанс :)
ага, а те кто не закхочет работать в рассрочку и в долг, придет губопик и обязательно найдет в тьелефоне подписку на экстремистские каналы :)
Б"№%:, тоньше надо ))
минусуют не понимающие сарказм :)
ну примерно такое качество будет как и у Минск Мира, там тоже многое бесплатное или за счет бюджета сделано)))
Отличный сарказм))
беда только с первым пунктом этого прекрасного плана))
Да! А еще продуктовые наборы к праздникам будут давать! Даже в Гугле такого нет!
а потом можно будет посадить всех по кругу за невыполнение заявленных задач и растрату государственных средств. Сплошной профит.
Бесшовно интегрируются с рос. платформами, доработают под текущее законодательство и всё. Флаги даже менять не будут. У нас тут не принято патриотизм наружу вешать. В России, правда, бесплатно ничего не дадут)) Одну платформу за сахарный завод, другую за дрожжевой)))
ну раньше же что-то делали для госорганов. ПРоблема что там тоже использовались иностранные инструменты, платформы и т.п. Имеется ли ввиду что разработки должны началься с изобретения уникального ЯП?
Трасянка++
Берите выше! Давно пора возрождать ЕС ЭВМ!
Жил в Бухаре всем известный Ходжа Насреддин. Слыл он давно главным ловкачом и насмешником, а главное очень умным человеком. Призвал его к себе местный халиф, человек жуткого нрава и очень своевольный. Халиф сказал Насреддину:
— Все говорят, что ты очень мудрый и хитрый человек. Если это так, то научи моего осла разговаривать. Научишь – озолочу, сможешь взять столько золота, сколько унесешь. А не научишь – отрублю голову. Отвечай мне, сможешь так сделать?
— Конечно, я могу научить осла разговаривать. Но осел не самое сообразительное животное, и мне потребуется много времени, что бы научить его всему необходимому. Я не отказываюсь, но на все нужно время.
— Сколько тебе нужно времени.
— Я думаю, что вполне смогу справиться за 10 лет. Быстрее никак нельзя, ведь осел будет общаться с достопочтимым халифом и должен знать все обороты придворной речи.
— Хорошо – согласился халиф. – Но если ты этого не сделаешь, то погибнешь.
Насреддину выдали денег на обучение осла и отправили домой.
Когда у него спросили удивленные соседи и знакомые, как он собирается выполнить задание, он ответил: – Аллах велик и на все его воля. Все в руках провидения. За десять лет умру либо я, либо халиф, либо осел.
Помню, уселся я как-то каллиграфией заниматься. Но вот незадача: стол, на котором я хотел работать, был старенький и постоянно шатался от любого касания. И почему-то по итогу ничего у меня не вышло...
До сих понять не могу почему так.
Каментарый скрыты за парушэнне правілаў каментавання.
Правила тут, их всего 5
это подкоп под скрепы.
К фиксу бага и восстановлению работоспособности, как и в любой другой сфере.
А вот в случае отечественного ПО можно было бы найти васю иванова, который написал тот код, записать покаянное видео и посадить на несколько лет.
Напишут измена государству и пожизненное :)
Карыстальнік адрэдагаваў каментарый 24 студзеня 2025, 17:24
пора переходить от ручной дойки к механизированой
Надо 1 перестать кошмарить людей чтобы те кто могут не уезжали и 2 платить надо нормально.
Ой, АЭС сама прекрасно справляется со сбоями, без всяких санкций.
С какого перепугу?
АААААА, так вот они заказчики энди. Посчитали деньги да так, что за такие деньги с ними никто не хочет работать.
Дополнительные 30 минут на свежем воздухе за забором? Или форточки в камерах?
А до этого одноразовое использование было?
Если чиновники из ПВТ не справились с задачей, можно привлечь к глобальным государственным проектам непосредственно руководителей крупного бизнеса. Тот же EPAM наверняка захочет поучаствовать в госсаказах по созданию собственной программной инфраструктуры, с учетом того, какие налоговые и иные привилегии он получает, помимо самой возможности работать в этой стране. Это и возрождение производства на территории РБ, и возможность расширять штат, и новые компетенции, ведь проекты не просто типовая работа на аутсорс, а полная замена ПО на системном и прикладном уровнях, что требует значительного знания и опыта от сотрудников.
По моему руководству EPAM уже сейчас нужно занимать очередь на приём в администрацию, иначе их могут опередить более дальновидные и сообразительные.
толсто
странно, если такие льготы, то чего штат в Беларуси падает а в Индии ростет?