За 30 гадоў пры Лукашэнку да смяротнага пакарання ў Беларусі прыгаворана каля 350 чалавек — Ціханоўская

10 кастрычніка, Позірк. За 30 гадоў пры ўладзе Аляксандра Лукашэнкі каля 350 чалавек у Беларусі прыгаворана да вышэйшай меры пакарання, заявіла дэмакратычны лідар Святлана Ціханоўская ў Сусветны дзень супраць смяротнага пакарання (10 кастрычніка).

“Беларусь застаецца адзінай краінай у Еўропе, дзе ўсё яшчэ выконваюць смяротныя прысуды. Міжнародныя праваабарончыя арганізацыі даўно прызналі, што смерць — гэта радыкальны і бесчалавечны метад пакарання, які не мае нічога агульнага з правасуддзем”, — адзначыла яна.

Палітык нагадала, што два гады таму ўлады пашырылі пералік артыкулаў Крымінальнага кодэкса, якія прадугледжваюць пакаранне смерцю. Цяпер да вышэйшай меры могуць прыгаварыць за “дзяржаўную здраду” або “замах на тэрарызм”. “У краіне, дзе за любое іншадумства чалавека называюць “тэрарыстам”, смяротнае пакаранне можа пагражаць любому чалавеку”, — падкрэсліла Ціханоўская.

“Чалавечае жыццё — найвышэйшая каштоўнасць. Калі ў чалавека забіраюць жыццё, у яго забіраюць шанец зразумець свае памылкі, змяніцца, прынесці карысць. Смяротнае пакаранне — гэта жорсткая, варварская помста, якой няма месца ў прававой і дэмакратычнай дзяржаве. Пакуль у Беларусі працягваюць расстрэльваць людзей, улада адмаўляе чалавеку ў самым галоўным праве — праве на жыццё”, — заявіла дэмлідар.

Беларусь уваходзіць у лік 46 краін, якія выносілі смяротныя прысуды ў 2024 годзе, вынікае са справаздачы аб глабальнай практыцы прымянення вышэйшай меры пакарання, апублікаванай 8 красавіка міжнароднай праваабарончай арганізацыяй Amnesty International.

Amnesty International канстатавала, што Беларусь — адзіная краіна ў Еўропе, дзе ўжываецца смяротнае пакаранне. Летась вынесены прыгавор нямецкаму грамадзяніну Рыка Крыгеру, асуджанаму за “акт тэрарызму” паводле некалькіх крымінальных артыкулаў у рамках працэсу, які праходзіў у закрытым рэжыме. Крыгер, нагадала арганізацыя, быў памілаваны і перададзены Германіі ў рамках шырокага абмену зняволенымі паміж Расіяй і краінамі Захаду.

“З-за дзяржаўнай сакрэтнасці ў дачыненні да прымянення смяротнага пакарання Amnesty International не ўдалося пацвердзіць, колькі людзей застаюцца пад смяротным прысудам у Беларусі, — адзначылі праваабаронцы. — Аднак вядома, што беларускі грамадзянін, прыгавораны да смяротнага пакарання 19 кастрычніка 2023 года, падаў апеляцыю на свій прыгавор у Вярхоўны суд, які разгледзеў і адхіліў яе 9 студзеня 2024 года”.

“Лічыцца, што ён заставаўся пад смяротным прысудам у канцы 2024 года, паколькі не было даступнай інфармацыі, якая аспрэчвае гэта, і не было інфармацыі пра яго магчымае пакаранне смерцю. На гэтым фоне Amnesty International лічыць, што па стане на канец 2024 года як мінімум адзін чалавек заставаўся на смяротным пакаранні ў Беларусі”, — гаворыцца ў дакладзе. Гаворка аб прызнаным вінаватым у забойстве малалетняга сына Аляксандры Таратуце, афіцыйнай інфармацыі аб прывядзенні ў выкананне смяротнага прыгавора ў дачыненні да якога да гэтага часу няма.

Паводле звестак Беларускага Хельсінскага камітэта (БХК) Беларусь з’яўляецца апошняй краінай не толькі ў Еўропе, але і на постсавецкай прасторы, якая прымяняе смяротнае пакаранне ў дачыненні да сваіх грамадзян. У арганізацыі нагадваюць, што цела расстралянага не выдаюць сям’і.

Пры гэтым дакладная колькасць памілаваных грамадзян, асуджаных у Беларусі да смяротнага пакарання, дакладна невядомая. Акрамя Крыгера, публічным стала толькі справа памілаваных у 2021 годзе братоў Станіслава і Іллі Косцевых.

Пытанне аб адмене смяротнага пакарання было вынесена на рэферэндум у 1996 годзе. Паводле афіцыйных даных, супраць выказалася 80,4% грамадзян Беларусі, якія прынялі ўдзел у галасаванні.