Адмову вызваляць Пачобута Лукашэнка матываваў пазіцыяй “камісіі па вяртанні“

17 верасня, Позірк. Аляксандр Лукашэнка пераклаў на камісію па разглядзе зваротаў грамадзян, якія знаходзяцца за мяжой (т. зв. камісія па вяртанні) адказнасць за адмову вызваляць палітвязня, аднаго з актывістаў польскай меншасці ў Беларусі Анджэя Пачобута.

17 верасня на сустрэчы з “ідэалагічным актывам, гістарычнай і экспертнай супольнасцю“, прысвечанай “дню народнага адзінства”, Лукашэнка даў зразумець, што пытанне аб вызваленні Пачобута разглядалася, але было знятае.

“Так, мы будзем вызваляць гэтых людзей (палітвязняў. — “Позірк”.) паступова, спакойна. Першае. Калі [старшыня Белтэлерадыёкампаніі] Іван Міхайлавіч [Эйсмант] са сваімі ў камісіі прыме такое рашэнне. Вы бачыце, што я ўвесь час… Нават [калі] я магу прыняць рашэнне [аб памілаванні] — ідзіце ў камісію, вы іх лепш ведаеце. А раптам [Андрэй] Мукавозчык (прапагандыст газеты Адміністрацыі Лукашэнкі “СБ. Беларусь сёння”. — “Позірк”.) убачыць, што там гэта сволач сволаччу. І ён жа пра гэта скажа. Ну, мы адступім і скажам не, як па гэтым Пачобуце ці іншым“, — заявіў Лукашэнка.

“Чаму я так спакойна іду, адпускаю і іншае? Мы ведаем, чым дыхае кожны. Там большая палова сядзельцаў, якія па суду там сядзяць, яны зразумелі, чаго гэта каштавала, і асуджаюць тых, хто збег: а, збеглі, нас кінулі? І сваякі мне ж пішуць кожны дзень лісты: яны не маюць і не будуць мець да гэтага ніякага дачынення“, — сказаў выступоўца.

8 лютага 2023 года Гродзенскі абласны суд прыгаварыў журналіста і актывіста неафіцыйнага Саюза палякаў Анджэя Пачобута да 8 гадоў пазбаўлення волі ў калоніі ва ўмовах узмоцненага рэжыму. Суддзя Дзмітрый Бубенчык прызнаў яго вінаватым паводле ч. 3 арт. 130 (распальванне расавай, нацыянальнай, рэлігійнай альбо іншай сацыяльнай варожасці або варажнечы) і ч. 3 арт. 361 (заклікі да захадаў абмежавальнага характару (санкцый), накіраваных на прычыненне шкоды нацыянальнай бяспецы) Крымінальнага кодэкса.

Праваабаронцы прызналі Пачобута палітвязнем. Паводле неафіцыйнай інфармацыі, ён адмовіўся пісаць прашэнне аб памілаванні і прыняць выезд з Беларусі як умову датэрміновага вызвалення.

Пасля рашэння суда, 10 лютага 2023 года, Польшча на нявызначаны тэрмін закрыла адзін з двух даступных на той для падарожнікаў пунктаў пропуску — Баброўнікі (з беларускага боку Бераставіца). З 12 верасня 2025 года ў мэтах бяспецы мяжа закрытая польскімі ўладамі цалкам.

11 верасня, пасля прымусовага вывазу ў Літву больш за 50 зняволеных у рамках угоды паміж Вашынгтонам і Мінскам, прэм’ер-міністр Польшчы Дональд Туск заявіў, што пытанне вызвалення Пачобута застаецца прыярытэтам для Варшавы. “[Пачобут] з’яўляецца першым у спісе нашых чаканняў”, — сказаў ён. Туск не выключыў, што “гэта прычына, па якой яны не хочуць яго вызваляць”.

Разам з “камісіяй па вяртанні”, створанай у лютым 2023 года, існуе профільная камісія па пытаннях памілавання і вызвалення ад крымінальнай адказнасці пры прэзідэнце, якая дзейнічае на падставе ўказа Лукашэнкі ад 3 снежня 1994 года.