У метадычцы для “адзінага дня інфармавання” Беларусь названая “верацярпімай карчмой” (+ каментар эксперта)

Апублікавана на адкрытай версіі “Позірку” 6 жніўня 2025 года ў 09:25

5 жніўня, Позірк. Новую характарыстыку Беларусі далі ідэолагі ў апошніх метадычных матэрыялах для “адзінага дня інфармавання насельніцтва“, якія вывучыў “Позірк”.

“Беларусь — яна як гасцінная верацярпімая “карчма” на геапалітычным скрыжаванні гістарычных ваенных і гандлёвых шляхоў. Яна павінна і прымаць кожнага, і карміць любога, і мірыць усіх, і сабе на галаву сесці не даваць“, — гаворыцца ў тэксце, падрыхтаваным для інфармацыйна-прапагандысцкіх груп Навукова-даследчым інстытутам тэорыі і практыкі дзяржаўнага кіравання Акадэміі кіравання пры прэзідэнце.

Ідэолагі працягваюць звяртацца да падзей 2020 года, калі ў краіне праходзілі масавыя акцыі пратэсту супраць фальсіфікацыі вынікаў прэзідэнцкіх выбараў на карысць Аляксандра Лукашэнкі. Так і не выкананыя патрабаванні мірна перадаць уладу і спыніць гвалт яны назвалі “няўдалым каляровым мяцяжом“, які “шмат у чым быў справакаваны наплявацельскім, самаўпэўненым, нахабным стаўленнем Захаду да гэтай маленькай Беларусі: ды што там важдацца, хісткім нахрапам, перакуленым бліцкрыгам“.

У падобных метадычках традыцыйна ўсхваляецца Лукашэнка, які ўтрымлівае ўладу больш за тры дзесяцігоддзі. Апошнія прыклады: “Паспяховае развіццё Рэспублікі Беларусь стала магчымым дзякуючы тытанічнай працы нашых суайчыннікаў і, вядома, вывераным рашэнням беларускага лідара“; “Пад кіраўніцтвам кіраўніка дзяржавы мы не развалілі, а захавалі і прымножылі прамысловы патэнцыял!”; “Пад кіраўніцтвам Кіраўніка дзяржавы мы годна забяспечваем свой навукова-тэхналагічны суверэнітэт“ (арфаграфія захаваная).

“Прадстаўленыя метадычныя матэрыялы для “членаў інфармацыйна-прапагандысцкіх груп“ дэманструюць унутраныя супярэчнасці афіцыйнага палітычнага дыскурсу“, — адзначыў у каментары “Позірку” старэйшы аналітык праекта Media IQ Паўлюк Быкоўскі.

Паводле яго слоў, улады рэалізуюць адначасова дзве ўзаемавыключальныя камунікатыўныя стратэгіі: “З аднаго боку, стратэгію на збліжэнне праз пазіцыянаванне Беларусі як “гасціннай верацярпімай карчмы“, адкрытай для ўсіх, з другога — стратэгію дыстанцыявання шляхам канструявання вобраза абложанай крэпасці, якой пагражаюць знешнія ворагі і ўнутраныя здраднікі”.

“Метафара “верацярпімая карчма“ з’яўляецца прыкладам эўфемізацыі, якая хавае рэпрэсіўны характар рэжыму Лукашэнкі”, — адзначыў эксперт. На яго думку, такая метафара асабліва цынічная ў кантэксце рэальнай палітыкі рэжыму. “Мы бачым сістэмны пераслед каталіцкіх і пратэстанцкіх святароў, закрыццё рэлігійных суполак, пераслед нават праваслаўных святароў, не лаяльных рэжыму, рэпрэсіі ў дачыненні да іншадумцаў. Улады з дапамогай блакавання сайтаў незалежных СМІ і крыміналізацыі спажывання кантэнту імкнуцца перакрыць доступ насельніцтва да альтэрнатыўных крыніц інфармацыі, што наўпрост супярэчыць заявам аб “верацярпімасці“ і “гасціннасці“. Практыка рэжыму стварае прамую супярэчнасць з дэкларуемымі прынцыпамі”, — падкрэсліў Быкоўскі.

Праведзены экспертам аналіз згаданых прапагандысцкіх матэрыялаў выяўляе, паводле яго слоў, тыповы набор маніпулятыўныя прыёмаў: “Псеўдагістарычнае абгрунтаванне з дапамогай селектыўнай падачы фактаў, моўная тактыка дэманізацыі апанентаў як “заходніх марыянетак“, культываванне палітычнага наратыву пра лідэра як адзінага збаўцы нацыі”.

“Асабліва паказальна выкарыстанне альтэрнатыўнай намінацыі для размывання значэння дэнатата (тое, што пазначаецца, што маецца на ўвазе. — “Позірк”.): масавыя пратэсты 2020 года супраць фальсіфікацыі выбараў пераназываюцца нават не ў “каляровую рэвалюцыю“ (як у папярэднія гады для апісання “інспіраванага звонку“ транзіту ад аўтарытарызму), а ў “каляровы мяцеж“ — тэрмін, імпліцытна (схавана, няяўна. — “Позірк”.), “няўдалы мяцеж 2020 года шмат у чым быў справакаваны наплявацельскім, самаўпэўненым, нахабным стаўленнем Захаду“, — адзначыў Быкоўскі.

На ягоную думку, прапагандысцкая машына “вымушаная адначасова апеляваць да ўхваленых беларусамі каштоўнасцяў талерантнасці і апраўдваць рэпрэсіўную палітыку, што стварае кагнітыўны дысананс у мэтавай аўдыторыі з крытычным мысленнем“. “Зрэшты, для лаяльных рэцыпіентаў гэта можа ўспрымацца як гатовы набор аргументатыўных прыёмаў для палемікі з апанентамі“, — мяркуе эксперт.