Анжаліка Борыс: Пачобут ніколі не быў апазіцыянерам, Саюз палякаў просіць аб яго вызваленні

Анджэй Пачобут

26 чэрвеня, Позірк. Анджэй Пачобут — гэта актывіст, член праўлення Саюза палякаў Беларусі (СПБ), журналіст, “ніколі не быў “апазіцыянерам“, Саюз палякаў пераканаўча просіць улады ў Мінску вызваліць яго, напісала ў “Фэйсбуку” кіраўнік СПБ Анжаліка Борыс.

Яна паведаміла, што Саюз палякаў Беларусі (неафіцыйны, падтрымліваецца ўрадам Польшчы) налічвае каля 12 тыс. членаў. “Мы кіруем цэнтрамі навучання польскай мове ў Беларусі, клапоцімся аб памятных месцах, мы ўдзячныя беларускім уладам за магчымасць выкладаць польскую мову, мы палякі, грамадзяне Беларусі, і для нас вельмі важныя добрыя адносіны і дыялог“, — падкрэсліла Борыс.

У Беларусі, адзначыла кіраўнік СПБ, пражывае больш за 300 тыс. палякаў, “пытанне польскасці ў Беларусі заўсёды было справай жыцця для СПБ”.

На сайце СПБ напярэдадні паведамлялася пра штомесячную акцыю, якая прайшла ў Беластоку, прысвечаную Пачобуту, які знаходзіцца ў зняволенні ўжо 51 месяц.

Марэк Занеўскі, віцэ-прэзідэнт СПБ, выступаючы на акцыі, звярнуў увагу на вельмі цяжкае становішча зняволенага і падкрэсліў, што стан яго здароўя выклікае сур’ёзныя асцярогі.

“Беларускія ўлады працягваюць абцяжарваць з ім кантакт, а ўсе заклікі да яго вызвалення застаюцца без адказу. Анджэй Пачобут з’яўляецца палітычным зняволеным, а ягонае зняволенне — формай рэпрэсій за ягоную дзейнасць у інтарэсах польскай меншасці ў Беларусі і незалежнай журналістыкі“, — дадаў ён.

Прадстаўнікі польскіх уладаў раней неаднаразова пералічвалі патрабаванні, выкананне якіх Мінскам абавязковае на шляху да нармалізацыі стасункаў: спыненне міграцыйнага крызісу на мяжы, вызваленне зняволеных палякаў, у прыватнасці Пачобута, а таксама выдача нелегальнага мігранта, якога Варшава лічыць вінаватым у смерці польскага салдата Матэвуша Сітэка на польска-беларускай мяжы.

Сёлета ў красавіку Аляксандр Лукашэнка фактычна адрынуў патрабаванні, якія Польшча высунула Беларусі для пачатку працэсу нармалізацыі стасункаў.

“Зразумела, Пачобут гэты — вечная праблема, — цытавала прэс-служба спікера, які выказаўся з гэтай нагоды 12 красавіка на суботніку ў Мінску. — І нейкая яшчэ тэма. “Для таго каб размаўляць з намі, беларусы павінны зрабіць гэта”. Я кажу: “Ды пашліце вы іх”. Мы нікому няма чаго не павінны. Хочаце — сядаем, размаўляем”.

Беларусь, заявіў Лукашэнка, у свой час хацела выдаць Польшчы Пачобута, аднак тая, паўтарыў ён у чарговы раз, нібыта адмовілася. “А Пачобут сказаў: я туды не паеду. У нас гэта ўсё запісана. І ўсе нас папракаюць, што мы ўціскаем кагосьці. Нікога мы не ўціскаем. Месца ўсім хапае”, — сказаў Лукашэнка.

Паводле слоў прамоўцы, Анжаліка Борыс, якая правяла год пад вартай і хатнім арыштам у рамках “справы палякаў“, “выступіла за наладжванне“ дыялогу паміж Беларуссю і Польшчай, за што “яе адразу ж пачалі дзяўбаць“. “Вось іх палітыка — палітыка эскалацыі і абвастрэння“, — заявіў Лукашэнка, не ўдакладніўшы, хто канкрэтна так паставіўся да Борыс і хто кіруецца палітыкай эскалацыі.

У жніўні 2024 года Борыс, якая сустракалася з палітвязнем у красавіку таго ж года, паведаміла, што Пачобут пагадзіўся пакінуць Беларусь у выпадку вызвалення.

“Па маёй просьбе ён пагадзіўся пакінуць краіну. Анджэй выглядаў вельмі дрэнна. У мяне сэрца сціснулася”, — сказала Борыс.

Сёлета ў сакавіку тэлеграм-канал “Права маюць” паведаміў, што Пачобуту на паўгода падоўжаны рэжым утрымання ў памяшканні камернага тыпу. “Ён не можа выходзіць на свежае паветра і працаваць”, — адзначалі аўтары канала, дадаючы, што вязень “ведае пра акцыі салідарнасці, якія праходзяць кожны месяц, і ўдзячны за іх”.

У лютым 2023 года Пачобут у рамках палітычна матываванай справы быў прыгавораны да 8 гадоў пазбаўлення волі. Пасля вынясення яму прысуду Польшча на нявызначаны тэрмін закрыла адзін з двух даступных для падарожнікаў пунктаў пропуску — Баброўнікі (з беларускага боку Бераставіца).

Пачобут не лічыць сябе вінаватым і, паводле наяўных звестак, адмаўляецца прыняць свой выезд з Беларусі як умову свайго датэрміновага вызвалення.

У Беларусі зарэгістраваны праўладны Саюз палякаў. З 21 чэрвеня 2025 года ім зноў кіруе Мечыслаў Лысы, які быў на чале арганізацыі ў 2012-2021 гадах.