У Гаазе пацвердзілі, што рэжым Лукашэнкі можа быць прыцягнуты да адказнасці за дэпартацыю ўкраінскіх дзяцей
9 кастрычніка, Позірк. Нягледзячы на тое, што Беларусь не далучылася да Рымскага статуту Міжнароднага крымінальнага суда (МКС), рэжым Аляксандра Лукашэнкі можа быць прыцягнуты да адказнасці за дачыненне да дэпартацыі ўкраінскіх дзяцей з акупаваных Расіяй тэрыторый.
Пра гэта заявіў на прэс-канферэнцыі для ўкраінскіх СМІ афіцыйны прадстаўнік МКС Фадзі эль-Абдала.
Для гэтага, паводле яго слоў, суду ў Гаазе (Нідэрланды) павінны быць прадастаўленыя адпаведныя доказы.
“Такія злачынствы маглі быць здзейсненыя на тэрыторыі Украіны. Гэта значыць, незалежна ад таго, ці прывезлі дзяцей у Расію ці ў іншае месца, такія дзеянні могуць падпадаць пад юрысдыкцыю МКС, калі само выкраданне хаця б часткова было здзейсненае на тэрыторыі Украіны”, — цытуе эль-Абдалу партал babel.ua.
5 кастрычніка быў апублікаваны даклад “Скрадзенае дзяцінства”, падрыхтаваны міжнароднай праваабарончай арганізацыяй Freedom House (штаб-кватэра ў Вашынгтоне), праваабарончым цэнтрам “Вясна”, аб’яднаннем былых сілавікоў BelPol (беларускія арганізацыі ў выгнанні), а таксама рэгіянальным цэнтрам правоў чалавека і праваабарончым цэнтрам ZMINA (Украіна).
У дакуменце, у прыватнасці, адзначаецца, што рэжым Лукашэнкі “перамяшчае, ідэалагічна апрацоўвае, перавыхоўвае і мілітарызуе” дзяцей з акупаваных тэрыторый Украіны ў рамках палітыкі РФ па “знішчэнні ўкраінскай нацыянальнай і культурнай ідэнтычнасці”.
24 верасня ўкраінскі праграмны дырэктар Freedom House Юрый Юркевіч заявіў, што ў МКС былі перададзеныя “новыя доказы непасрэднага ўдзелу рэжыму Лукашэнкі” ў перамяшчэнні ў Беларусь украінскіх дзяцей.
20 верасня намеснік старшыні Аб’яднанага пераходнага кабінета (АПК), кіраўнік Народнага антыкрызіснага ўпраўлення (НАУ) Павел Латушка заявіў, што, паводле апошніх даных, якія сабрала НАУ, дэпартацыі на тэрыторыю Беларусі было падвергнута звыш 3,5 тыс. дзяцей з больш чым 20 населеных пунктаў, якія знаходзяцца на акупаваных тэрыторыях Украіны.
Паводле яго слоў, у дачыненні да гэтых дзяцей на тэрыторыі Беларусі “ажыццяўляецца перманентная масіраваная індактрынацыя ў інтарэсах “рускага свету”. “Праводзіцца мілітарызацыя дзяцей, іх навучаюць прымяняць зброю. Усё гэта з’яўляецца фактамі, якія пацвярджаюць здзяйсненне ваеннага злачынства”, — сказаў кіраўнік НАУ.
Латушка паведаміў, што яго каманда двойчы перадавала матэрыялы з доказамі здзяйснення злачынства МКС у Гаазе (27 чэрвеня і 7 лістапада 2023 года. — “Позірк”.). “Мы працягваем штомесяц збіраць дадатковыя доказы, якія пацвярджаюць здзяйсненне дадзенага злачынства як самім Лукашэнкам, так і яго саўдзельнікамі”, — адзначыў палітык.
30 верасня ўрад Літвы перадаў у офіс пракурора МКС матэрыялы пра “трансгранічныя злачынствы супраць чалавечнасці, учыненыя Лукашэнкам і яго саўдзельнікамі ў дачыненні да беларусаў”. Вільнюс патлумачыў сваё рашэнне тым, што больш не можа бяздзейнічаць.
У звароце ў МКС літоўскі ўрад адзначыў: “Маюцца дастатковыя падставы меркаваць, што з 1 траўня 2020 года і па цяперашні час супраць грамадзянскага насельніцтва Беларусі па загадзе высокапастаўленых беларускіх палітычных, праваахоўных і ваенных чыноўнікаў здзяйсняюцца злачынствы супраць чалавечнасці”. Пад імі маюцца на ўвазе дэпартацыя, пераследы і “іншыя бесчалавечныя акты”.
Беларускія дэмакратычныя сілы заклікалі краіны, якія ратыфікавалі Рымскі статут, падтрымаць намаганні Літвы па прыцягненні Лукашэнкі да адказнасці ў МКС.
У каментарыі пракурора МКС Карыма Хана, апублікаваным 30 верасня на сайце суда, гаворыцца, што перадача дзяржавай — удзельніцай Рымскага статута заявы ў Міжнародны крымінальны суд не прыводзіць аўтаматычна да пачатку расследавання.
3 кастрычніка Латушка паведаміў, што перададзеныя Літвой матэрыялы былі накіраваныя ў Палату папярэдняй вытворчасці МКС, па справе “прызначаныя суддзі” і “сфарміраваная група асоб, якія будуць займацца расследаваннем”.